İlaçlar; tablet, draje, kapsül, toz, sıvı ve damla olarak içilir; fitil ya da lavman olarak makata konur; merhem, pomat ve losyon olarak deri üzerine sürülür; iğne olarak damara, adaleye ya da deri altına yapılır. Bazı ilaçlar, örneğin, göz, kulak ve burun damlaları sadece haricen kullanılır. Diğer bazı ilaçlar solunum yoluyla alınır.
Bebekler ve küçük çocuklar, çoğunlukla ilaç almak istemezler. Anne, bu isteksizliğin etkisi altında kalmamalı, biraz gayret ve beceri göstererek bu isteksizliği yenmeye çalışmalıdır.
İlaçların Ağızdan Verilişi: Tablet, toz, damla ve granül halindeki ilaçlar bir kaşık meyve suyu, şekerli su ya da çay içinde eritildikten sonra verilir. Çocuk, ilacın hemen arkasından meyve suyu ya da çay içebilir. Tadı acı olan ilaçlar, bir kaşık muz ve elma ezmesi içine katılarak verilebilir. İlaçlar kesinlikle biberonla ya da fazla miktarda sıvıyla karıştırılarak, örneğin, bir bardak meyve suyu içinde eritilerek, ya da mama içine karıştırılarak verilmemelidir. Çocuk, meyve suyunun hepsini içmezse ya da mamasını bitiremezse, ilacı tam olarak almamış olur. Damlalar doğrudan doğruya dil üzerine damlatılmamalıdır. Çünkü, şişenin kapağı birden açılabilir, ya da damla sayısı yanlış olarak hesaplanabilir; böylece, çocuğun gerektiğinden fazla ilaç almasına yol açılır. Çocuk, sıvı halindeki ilaçları çoğunlukla zorluk çıkarmadan alır. Her türlü ilaç mümkün olduğu kadar dilin arka kısmına bırakılmalı ve arkasından su verilmelidir. Çocuğun ilaç almaktan kaçması halinde, anne, çocuğu kucağına alır, bir eliyle çocuğu arkasından tutar ve başını hafifçe arkaya doğru yatırır ve öteki eliyle çocuğu sıkıca tutar. İkinci bir kişi, kaşığı çocuğun ağzına, kaşık ucu üst kesicidişlerin arasına gelecek şekilde sokar. Sonra kaşığın içindeki ilaç hafifçe ağzın içine boşaltılır. Bu sırada, kaşığın üst dişlere sıkı sıkıya dokunmamasına dikkat edilmelidir. İlacın hemen arkasından çay ya da su içirilebilir. Kapsüller, küçük çocuklara verilirken açılmalı, içindeki toz, muz ya def elma rendesi içine katılarak verilmelidir.
Fitil Koyma: Fitil, koruyucu kılıfından çıkarılır, hafifçe ıslatılır ve ateş ölçmede anlatıldığı şekilde makata sokulur. Çocuğun ıkınarak fitili dışarı atmaması için anne, fitili parmakla hissedilmeyinceye kadar derine itmelidir. Fitil konurken bebek sırt üstü, küçük çocuk yan yatar.
Lavman da aynı şekilde yapılır, yalnız bir tedbir olarak lavmandan sonra kalçaların birbirine sıkıca bastırılarak birkaç dakika tutulması gerekmektedir.
Ovma: Merhem, pomat, krem ve losyonlar deride kullanılır. Sözü geçen ilâçların ince bir tabaka halinde sürülmesi gerekir. Ovmayı yapacak olan kişinin elini önceden iyice yıkamış olması gereklidir.
Enjeksiyon: Enjeksiyon, genellikle doktor ya da sağlık memuru tarafından yapılır. Şeker hastası çocuklar için, doktor; anneye enjeksiyon tekniğini etraflıca öğretmelidir.
Solunum Yoluyla İlaç Alma (Buhar, gaz ya da sıvının solunumla alınması): Bugün solunum yoluyla ilaç almak için birçok modern alet kullanılmaktadır. Bu modern aletler küçük bir maske halindedir.
Solunum yoluyla kullanılan ilâçların arasında en çok tutulanı, papatya buhar banyosudur. Papatya kaynatılır, çocuk, kabın önüne oturtulur, başı kabın üzerine doğru eğilir. Anne, çocuğun başı üzerine, kabı da içine alacak şekilde bir örtü ya da havlu örter. Çocuk derin derin solunum yaptığı zaman papatya buharı ağız ve burun yoluyla akciğerlere gider. Buhar banyosu bitince çocuğun yüzü soğuk suyla silinir ve iyice kurulanır. Küçük çocuklar bu işten hiç hoşlanmazlar. Ayrıca, çocukların sıcak suyla haşlanma tehlikesi de vardır. Küçük çocuklar için aşağıda sözü edilen yöntem önerilmektedir:
Bir termosun yarısına kadar kaynar papatya suyu doldurulur. Anne, çocuğu kucağına alır, üzerlerine bir şemsiye açar ve şemsiyenin etrafına da büyük bir banyo havlusu ya da örtü örter. Anne, bir eliyle termosu çocuktan uzakta tutar. Bu koruyucu çatı altında solunum işlemi süratle tamamlanır ve çocuk herhangi bir korkuya kapılmaz.
Özel durumlarda, örneğin, mukoviskidoz hastalığı sırasında çocuk, geceyi karyolasına konacak plastik bir çadırın altında geçirmelidir.
Göz Damlaları ve Pomatlar: Çocuk, odanın tavanına doğru bakar. Anne, gözün altındaki deriyi hafifçe aşağıya doğru çeker. Böylece, göz küresi biraz açılmış olur. Damlalık, göz küresine dokundurulmadan ilaç bu açık yere damlatılır. Damladan sonra çocuk gözlerini kısa bir süre için kapatır. Göz pomatlarının uygulanması da damlada olduğu gibidir.
Kulak Damlaları: Çocuk, hasta olmayan kulağının üzerine yatar. Çocuğun kulak kepçesi biraz yukarı ve arka tarafa doğru çekilir. Bu takdirde damla kolayca kulağa damlatılabilir. Damlanın kullanılmasından sonra çocuk birkaç dakika durumunu bozmadan durmalıdır. Kulak damlaları çoğunlukla yağlı oldukları için, akıcılık kazanması yönünden damla şişesinin bir iki dakika sıcak suyun içine oturtulması tavsiye edilebilir.
Burun Damlaları, Pomadı ve Spreyi: Burun, önce sümkürmek ya da silinmek suretiyle temizlenir. Sonra baş hafifçe arkaya atırılır ve damla damlatılır. Burun pomatlarının ucundaki uzun tüp biraz burnun içine sokulur ve pomat sıkılır. Burun spreyinin kullanılışında başın düz durması gerekir. Plastik sprey şişesi dik tutulur ve burnun içine birkaç milimetre kadar sokulur, sonra sprey şişesine 1-2 kez basılarak ilaç püskürtülür.
Yeni doğmuş bebeklerle küçük çocuklarda yağlı burun damlaları kullanılmamalıdır. Çünkü, bunlar solunum yollarına kaçabilir. Bebeklerde daha çok serum fizyolojik, yani tuzlu su kullanılmaktadır.
Bütün ilaçlar bir doktora danışılmadan kullanılmamalıdır. Her ne olursa olsun, fazla ilaç kullanmak çocuk için zararlı olabilir.
Verilecek İlâç Miktarı: Bebeklere ve küçük çocuklara ilaç, acil durumlar dışında, yalnızca doktorun saptayacağı miktarda verilmelidir. Doktor, ilacı yazar ve verilecek dozu belirtir. Grip olan daha büyük çocuklar için doktorun vermiş olduğu ilaçlar, bebekler için zararlı olabilir. Bebeklerin yapısı bazı ilaçları kaldıramaz, ama bazı ilaçlara da yetişkinlerden çok daha iyi dayanıklıdır.
İlacın dozu doktor tarafından bebeğin ya da çocuğun yaşma, kilosuna göre saptanır. Bebeklere ve küçük çocuklara büyüklerin kullandığı müsekkinler verilmemelidir. İlacın dozu bir doktor tarafından saptanmalıdır.