GALAKTORE (GÖĞÜSLERDEN SÜT YA DA SIVI GELMESİ) NEDİR?
Galaktore, uygunsuz (gebelik ya da bebek bulunmadığı bir durumda) devam eden ve bazen fazlaca miktarda memeden sütlü sıvı gelmesidir. Genellikle beyaz ya da renksizdir. Ancak bazen sarı ya da yeşil olabilir. Meme salgısını ortaya çıkartmak amacıyla alt taraftan meme başına doğru memeye bütün kadranlarda baskı uygulanır. Galaktore her iki memede ya da bir tanesinde olabilir. Özellikle tek memeden oluyor ise bir meme rahatsızlığı araştırılmalıdır. Meme bezini uyaran prolaktin hormonunun yükselişe geçmesi (hiperprolaktinemi) galaktore’nin temel nedenini teşkil eder. Prolaktin hormonu hipofiz bezinden salgılanır. Dopamin hormonu prolaktini azaltan hormon olarak bilinir.
Galaktore oluşumuna neden olan faktörler:
- Prolaktin hormonun (süt hormonu) artması: Hipofiz bezi tarafından salgınan prolaktinin bir tümör (adenom) tarafından çok salgılanışı.
- İlaçlar: Vücuttaki dopamin adlı madde prolaktin salgısını azaltır. Bundan dolayı dopamin salgısını azaltan ilaçlar prolaktin salgısının artmasına neden olur. Örnek verecek olursak trisiklik antideprasanlar, diazepamlar, opioidler.
- Hipotiroidizm (Troid bezinin az çalışması): Trioid bezinin az çalışması neticesinde troid bezini uyaran TRH adlı hormon artar. Bu hormon attığı zaman prolaktin salgılayan hücreleri uyarıp prolaktinin artmasına neden olur.
- Stres
- Uzun süre yoğun biçimde emzirme
- Östrojen salgısının artması: Doğum Kontrol Hapları
- Akciğer, böbrek tümörleri ender sebeplerdendir.
Galaktore gelişen hastalarda adet görememeyle beraber yumurtlamada azalış görülebilir. Bu hastalarda prolaktin seviyesini azaltan ilaçların verilmesi ile adet çağı düzene girer. Hafif derecede kıllanma prolaktin yüksekliğine eşlik edebilir. Prolaktin seviyesi yüksek olan kadınlarda kandaki kan şekerini düzenleyen insülün hormonunun artmış olduğu saptanmıştır.
Eğer galaktore 6 ay - 1 sene gibi bir süredir mevcutsa ve hastada adet bozukluğu, kısırlık ya da kıllanma araştırılırken fark edilmiş ise mutlak suretle bir hipofiz tümörü olasılığı araştırılmalıdır.
Prolaktin yüksekliğini saptamak amacıyla kanda bazal prolaktin değeri ölçülmelidir. Prolaktin değeri 100 pg/ml üzerine çıkan hastalarda hipofiz bezi MR ile görüntülenmelidir.
Tedavi:
Galaktore’nin tedavisinde kullanılan temel ilaçlar “dopamin agonisti” denilen kanda dopamin benzeri etkinlik gösteren ilaçlardır.
Hipofiz bezinde adenom (tümör) saptanan hastalar çok yakından takip edilmelidir. Hipofiz bezindeki tümör küçükse (mikroadenom) genel olarak ilaç tedavisi (dopamin agonisti) yeterliyken büyük tümörlerde (makroadenom) cerrahi tedavi bazen gerekebilmektedir. (Transsifenoidal mikro cerrahi)