TİROİD BEZİ HASTALIKLARI
Tiroid hastalıklarında ya tiroid bezinde büyüme ya da hormon salgılanmasında bir bozukluk söz konusudur.
Tiroid bezinin büyümesi ile ilgili hastalıklar;
1. Basit Guatr
2. Tiroiditisler
3. Tiroid Tümörleri
Hormon salgılanması bozukluklarına bağlı hastalıklar;
1. Kretenizm
2. Miksödem
3. Toksik Guatr (Graves Hastalığı)
2.1. Tiroid Bezinin Büyümesine Bağlı Hastalıklar
2.1.1. Basit Guatr
Tiroid bezinin büyümesidir.Tiroid hormonunun salgılanması normaldir ancak hormon sentezi yapılmaktadır. En önemli nedeni organizmanın gereksinimi olan yeterli iyodun yiyecek ve tuzlarla alınmamasıdır. Denizlerden uzak ve dağlık bölgelerde yaşayanlarda endemik olarak meydana gelebilmektedir. Yutma zorluğu, ciddi solunum güçlüğü ve sinir rahatsızlıkları başlıca belirtileridir. Erken dönemlerde iyot prepatları verilir. İleriki dönemlerde tiroidektomi yapılır.
2.1.2. Tiroiditisler
Tiroid bezinin bakteriler ve ya virüslere bağlı olarak gelişen inflamasyonudur. Boyunda şişlik, ağrı ve enfeksiyon başlıca belirti ve bulgularıdır. Tedavisinde istirahat, sıvı elektrolit dengesi kontrolü ile bol sıvı alınması, tiroid hormonu ve kortikosteroidler önerilir. Hipertiroidi’yi önlemek amacıyla tiroid hormonu verilir. Genellikle 3-4 ay gibi bir sürede iyileşme meydana gelir. Daha sık kadınlarda ve menopoz döneminde görülür.
2.1.3. Tiroid Tümörleri
Tiroid bezinin habis ve selim tümörleridir. Önceden guatr var olması, boyunda radyasyon tedavisi risk faktörleridir. Tiroidde yavaş gelişen ve belirti vermeyen kitlede kesin tanı biyopsi yoluyla elde edilir. Genellikle orta yaş hastalığı olarak bilinmektedir. Tedavisi cerrahi girişimdir.
2.2.1. Kretenizm (Neonatal Hipotiroidizm)
Tiroid dokusunun doğuştan yokluğuna ve ya iyot eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Yenidoğan sarılığının uzaması, kabızlık, beslenme güçlüğü ve vücudun gelişmesinde gecikme Kretenizm’de görülen belirtilerdir. Kas tonusunun artması, yürüme bozukluğu, konuşma güçlüğü ve tremor daha sonraki aylarda ortaya çıkabilir. Kretenizm tanıya çok erken ihtiyaç gösteren bir hastalıktır. Bu nedenle, doğumdan sonraki ilk 10 gün içinde rutin olarak TSH ölçümü yapılmalıdır. Hastalık durumunda ilaç tedavisi yapılır.
2.2.2. Miksödem
Cilt ve ciltaltı dokusunda aşırı kalınlaşma ile kendini gösterir ve hipotiroidismin en ağır şeklidir. Miksödem’de depresyon, hallüsinasyon, ajitasyon ve paranoya gibi psikiyatrik rahatsızlıklar görülür. Miksödem tanısında çoğu kez klinik gözlem yeterli olur. Tedavisi genellikle yoğun bakım ünitelerinde olur. Tedavisinde nasogastrik sonda ile T3 preparatları verilir. Ayrıca parenteral steroid de uygulanır. Mortalite oranı yüksektir.
2.2.3. Toksik Guatr (Graves Hastalığı)
Ülkemizde en sık rastlanan hipertiroidi nedenlerinden biridir. Hipertiroidilerin %75-80’ini oluşturur. 20-40 yaşları arasında ve kadınlarda daha sık görülür. Etyolojisinde emosyonel faktörlerin ve stresin rol oynadığından söz edilmektedir.
Hastalık; diffüz parankimatöz guatr + tirotoksitoz + Graves oftalmopatisi ve ya Graves dermopatisi ile karakterizedir. Bu rahatsızlıkların bir tanesi bile Graves’ten şüphelenmek için yeterlidir.
Otoimmun bir hastalıktır. Bu hastalıkta kanda otoantikorlar bulunur. Antikorlar, yabancı maddelere, virüslere veya bakterilere karşı oluşan proteinlerdir. Otoantikorlar ise vücudun kendi dokularına veya kimyasına karşı oluşmuş antikorlardır. Graves hastalığında TSH reseptörlerine karşı antikorlar oluşur. Bu antikorlara Tiroit Reseptör Antikorları (TRAb) denir. Bunlar TSH reseptörleri ile birleştiği zaman TSH'dan daha fazla miktarda tiroid hormon yapımını artırır.