Kabakulağın Nedeni:
Enfekte eden organizma paramiksovirüs'tür. Kulak altı tükürük bezlerinde (parotis) iltihaplı bir şişlik oluşturur. Hastalık, daha çok okul çocuklarında görülür. Ama okul öncesi döneminde de ortaya çıkabilir. îki yaşından küçük çocuklarda, bu hastalığa çok ender rastlanır. Küçük çaptaki salgınlar ya da çocuk yuvalarındaki yerel salgınlarla karşılaşmak her zaman mümkündür.
Kabakulak Nasıl Bulaşır?
Hastayla konuşma sırasında ufak tükürük damla-cıklarıyle bulaşır. Kabakulaklı kimseyle temas etme sırasında hastalığın yayılma hızı, kızamık ve suçiçeğinden çok daha azdır. Hastayla temas eden yüz kişiden sadece yaklaşık olarak 40 kişi hastalanır. Bebekler, altıncı aylarına kadar annenin antikorları tarafından korunur ve hastalanmazlar. Birçok insanda, kendileri hastalanmadan hastalığa karşı antikor oluşur (sessiz korunma).
Kuluçka Devri:
Ortalama 18-21 gündür.
Kabakulağın Belirtileri:
Çene kemiğinin arka ve alt kısmındaki tükürük bezleri, önce tek taraflı (çoğunlukla soldaki), sonra çift taraflı olarak kulak memesini itecek kadar şişer. Ama, şişme bazen o kadar az olur ki, hastalık anlaşılmaz. Kulağın ön ve arka kısmındaki şiş, yumuşaktır ve ağrı yapar. Baş, çoğu kez koruyucu olarak hasta tarafa doğru tutulur. Zaman zaman ağız açma ve çiğneme sırasında zorluk çekilir. Çoğunlukla hafif bir ateş görülür. Bazen de hiç ateş olmaz. Ateşin fazla olması halinde, komplikasyon ihtimali düşünülmelidir.
Kabakulağın Komplikasyonları ve Seyri:
Yaklaşık olarak bir hafta sonra şişlik tekrar kaybolur. Ama, sağ ve sol taraf birbiri arkasından hastalanırsa, şişlik daha uzun süre devam edebilir. Tükürük bezlerinin şişliği indikten birkaç gün sonra, hastalığın bulaşma tehlikesi yoktur. En çok görülen komplikasyonlar, menenjit, ensefalit ya da pankreas iltihabıdır ve kabakulak geçiren çocukların beşte birinde ortaya çıkar. Ayrıca, tükürük bezlerinin şişmesi sırasında ve şiştikten sonra ateş, baş ağrısı, kusma ve ense sertleşmesi de görülebilir. Komplikasyonlar tehlikesizdir ve daha başka hastalıklara neden olmadan geçerler. Buluğ çağı sonrası hastalığa tutulunca, testisler de etkilenebilir.
Kabakulağın Tedavisi:
Yatak istirahati, sıcak kompresler, adaçayı ve kır papatyası ile ağız gargarası tavsiye edilir. Ağrı giderici ilaçlara da ihtiyaç vardır. Hastalığın seyri doktor tarafından kontrol edilmelidir.
Kabakulaktan Korunma:
Tükürük bezlerinin şişlikleri indikten sonra, hastayı daha bir hafta tecrit etmek, enfeksiyonun taşınmasını önlemek yönünden gereklidir. Gamma-globülin pasif bağışıklık sağlar. Bugün aktif koruyucu aşı da mümkündür.
