Boğaz ağrısı en sık rastlanılan tıbbi şikayetlerden biridir. Türkiye’de çok fazla kişi bu şikayetle doktora müracaat etmektedir.
Boğaz ağrısı neden olur? Boğaz ağrısının sebepleri nelerdir?
Boğaz ağrısı başta enfeksiyonlar olmak üzere çeşitli hastalıklarda meydana gelen bir şikayettir. Enfeksiyonlar ya virüsler (soğuk algınlığı, grip gibi) ya da bakteriler sebebiyle oluşur. Virüsler ve bakteriler arasındaki en önemli fark bakterilerin antibiyotiğe cevap vermesine rağmen virüslerin cevap vermemesidir.
Virüsler:
Virüslerin en sık sebep olduğu boğaz ağrısı soğuk algınlığı sırasında görülen ve burun akıntısı, kaşıntı, hapşırık, vücu tta kırgınlık ve ağrı ile beraber olan boğaz ağrısıdır ve bilinen yüzlerce çeşit virüsün biri hastalığın sebebidir. Vücut virüslere karşı antikor üreterek yaklaşık bir hafta içinde hastalığı yener. Boğaz ağrısı kızamık, suçiçeği, boğmaca ve krup gibi başka viral hastalıklara da eşlik edebilir. Boğazdaki aftlar ve ateş kabarcıkları da oldukça ağrılı olabilir.
Enfeksiyöz mononükleozis denilen özel bir viral enfeksiyonun iyileşmesi bir haftadan uzun sürebilir. Virüs lenf sistemi içerisine yerleşerek bademciklerde, boyunda, koltuk altında ve kasıkta şişlikler oluşturur. Bu hastalık boğazda şiddetli ağrı ile beraber bazen solunum güçlüğü, karaciğer rahatsızlığı ve buna bağlı sarılığa sebep olabilir. Ayrıca 6 hafta veya daha uzun sürebilen şiddetli yorgunluğa sebep olur.
Bu hastalık buluğ çağı veya genç yetişkin sürecindeki kişileri etkiler. Hastalık tükürük ile bulaştığı için ‘öpüşme hastalığı’ olarak da isimlendirilmiştir. Hastalık ayrıca ağız-el, el-ağız yoluyla veya aynı havlu veya çatal bıçak kullanılması yolu ile de bulaşabilir.
Bakteriler:
Boğaz ağrısı çeşitli tip streptokoklar tarafından da oluşturulabilen bir rahatsızlıktır. Bu hastalık aynı zamanda kalp kapakçıkları ve böbrekleri de etkileyebilir. Streptokoklar ayrıca bademcik enfeksiyonu, zatürree, sinüzit ve kulak hastalıklarına da yol açabilir.
Tüm bu ciddi komplikasyonlar(istenmeyen durumlar) sebebiyle streptokokların yol açtığı boğaz ağrısı antibiyotik ile tedavi edilmelidir. Bakteriyel boğaz ağrıları genel olarak soğuk algınlığından daha uzun süren hastalık yaparlar. streptokokların yaptığı hastalık muayene ile tanınamıyorsa boğaz kültürü yapılması gerekebilir.
Son zamanlarda kullanılmaya başlayan ‘strep testi’ 24 saatlik kültürde üreme süresine kıyasla 15 dakika içinde streptokok enfeksiyonu varlığını gösterebilir. Bu testlerin pozitifliği doktorun antibiyotik yazmasına sebep olur. Ancak strep testi veya kültür antibiyotiği hak eden pek çok bakterinin gözden kaçmasına sebep olabilir.
Tonsillit boğazın her iki tarafında yer alan bademciklerin iltihabıdır. Yaşamın ilk 2-3 yılında bu dokular enfeksiyonu yakalar ve çocuğun kendi savunma sistemini yaratmasına yardım eder. Sağlıklı bademcikler enfekte kalmaz ve tonsillit sebebiyle sık sık boğaz ağrısı geçirme bademcikteki iltihabın tam olarak tedavi edilmediğini gösterir. Son yıllarda yapılan bir çalışma sık sık tonsillit atağı geçirmekte olan çocukların ( birkaç sene boyunca senede 3-4 tonsillit atağı) bademciklerinin cerrahi bir operasyonla çıkartılmasından sonra daha sağlıklı olduklarını göstermiştir.
Burun veya sinüslerdeki enfeksiyonlar da boğaz ağrısına sebep olabilir çünkü içinde bakteri olan hastalıklı akıntı boğaza doğru gittiği için hastalığı buraya taşır.
Tahriş:
Soğuk kış aylarında kuru ısı özellikle sabahları, tekrarlayıcı ve yanıcı şekilde bir boğaz ağrısına sebep olur. Bu durum odanın nemlendirilmesi ve sıvı alımının artması ile düzelir. Burun tıkanık olması olan ve sürekli ağızdan nefes alan hastalarda da boğaz kuruluğu oluşur. Bu hastalarda burun muayenesi ve tedavisi gerekmektedir.
Sabahları oluşan seyrek bir boğaz ağrısı sebebi de mide asit salgısının ağız ve boğaza geri gelmesi ve buna bağlı tahriş ağrısıdır. Bunu tedavisi ise yatarken başın ayak hizasından biraz daha yüksek olmasına dikkat etmektir. Ayrıca yatmadan 1-2 saat öncesinde bir şey yememeye dikkat etmek gerekir. Doktora görünmenizde yarar vardır.
Endüstriyel kirlilik ve kimyasal maddeler boğaz ve burunu tahriş ederler fakat en sık ve rahatsız edici hava kirliliği sebebi sigaradır. Alerjik veya içindeki maddelere duyarlı olan insanları rahatsız eder.
Sesini çok fazla zorlayan bir insan (örneğin bir spor karşılaşmasında) da boğaz ağrısından yakınır ve bu ağrını sebebi ses tellerinin zorlanması ve ses tellerine kötü muameledir. İyi eğitilmiş ve tecrübeli spikerler ve şarkıcılar seslerini ve boğazlarını bu şekilde zorlamamasını öğrenirler. Yüksek sesleri boğaz kaslarını zorlamadan derin nefes alıp karın ve göğüs kafesi kaslarını kullanarak çıkarırlar.
Boğaz, dil ve gırtlak tümörleri de genel olarak uzun süre sigara ve alkol içimi ile ilgilidirler. Bazen kulağa yayılabilen boğaz ağrısı ve yutkunma zorluğu böyle bir tümörün belirtileri olabilir. Sıklıkla boğaz ağrısı çok hafif ve kroniktir ve hasta tarafından fark edilmeyebilir. Diğer önemli belirtiler arasında ses kısıklığı, boyunda kitle, açıklanamayan kilo kaybı ve/veya tükürükte kan olması sayılabilir.
Bu hastalıkta tanı kulak, burun ve boğaz üzerinde uzmanlaşmış doktorların şüpheli bölgeleri gösteren özel aynalar ve teleskopik aletlerle yapacağı muayene ile konabilir.
Boğaz Ağrısı Tedavisi:
Soğuk algınlığı sebebiyle oluşan boğaz ağrısı şu önlemlerle rahatlatılabilir:
- Sıvı alımınızı arttırın
- Yatak odan ızın havası nemli olsun
- Tuzlu su ile günde birkaç kez gargara yapın
- Asetaminofen gibi hafif ağrı kesiciler kullanın
Ne zaman doktora gitmeliyim?
Boğaz ağrınız ciddi ise, soğuk algınlığının normalde geçeceği 5-7 günde geçmemişse, allerji veya tahriş edici bir maddeye bağlı değilse tıbbi yardım almalısınız. Aşağıda yer alan bulgu belirtiler varsa doktorunuzu görmeniz gerekmektedir:
- Ciddi ve uzamış boğaz ağrısı
- Soluk almada ve yutkunmada güçlük
- Ağzı açmada güçlük
- Döküntü, Ateş
- Boyunda kitle
- Kulak ağrısı, Eklem ağrıları
- Tükürükte kan
- Sık tekrarlayan boğaz ağrısı
- 2 haftadan uzun süren ses kısıklığı
Konuyla ilgili aramalar: boğazım ağrıyor , boğaz ağrısı nasıl geçer , boğaz ağrısına ne iyi gelir , boğazda ağrı
