Çocukta, Bebekte İshal ve Tedavisi

Bebekte ve Çoçukta İshal Şikayeti:

İshal Nedir ?
İshal kısaca sulu dışkı yapmak demektir­. İshal genel olarak aniden  başlar ve dışkı sayısın­da artma ( günde 3 kezden  fazla ) ile kendi­ni gösterir­. Çocukluk çağın­da en  sık 0-5 yaş sürecinde ishal görülür.

Çünkü Kusma ve ishal Akut Gastroenterit adı verilen  aynı hastalığın bulgularıdır­. İshali olan çocukların hemen  hepsinde kusmada olur ve bazen  Akut Gastroenterit’in tek bulgusu ola­bilir­.

Çocukluk çağın­da ishal yaz ayların­da daha sık görülür ve genel olarak mide ve barsakları etkileyen  enfeksiyöz ajanlar (mikroplar) ile meydana gelir­. İshal vakaları­nın çoğun­dan virus adını verdiğimiz mikroplar sorumludur. virüslere bağlı ishal ani başlar, ishalle beraber kramp şeklinde karın ağrısı, iştahsızlık kusma ve hafif ateş görülür Bu tip ishaller 3-6 gün içinde kendiliğinden  düzelirler ve ishal süresince çocuklar kendileri­ni kötü hissederler.

Genel olarak şiddetli ishali olan, kanlı ishal yapan ve yüksek ateşi olan çocukların ishalleri daha önemlidir­. Bu gibi ishaller E. Coli, Salmonella, Şigella gibi antibiotik tedavisi gerektiren  ishallerdir ve bu durumda hasta en  kısa zaman­da bir çocuk hekimi tarafın­dan görülme­si gereklidir­. 6 aydan küçük çocuklar­da görülen  her türlü ishal önemlidir ve bu çocuk en  kısa bir zamanda hekim tarafın­dan görülmelidir­.

İshalli çocuklar dışkı yoluyla su ve elektrolit kaybederler. Eğer ağızdan verilen  sıvılarla çocuğun kayıpları karşılanamazsa ‘kırık testi’ örneği çocuğun vücudundaki sıvı boşalır­. Bu duruma dehidratasyon adı verilir­. İshaldeki en  büyük tehlike sıvı kaybıdır­. İshal olan çocuğun gözleri ve bıngıldağı çöker, dudakları ve ağzı kurur, daha seyrek ve koyu idrar yapmaya başlar, ağlarken  gözyaşı akmaz ve uykuya eğilimi olmaya başlarsa önemli derecede sıvı açığı var demektir­. Bu durumdaki çocukların acilen  hekime götürülme­si gerekir­. Bunların dışın­da dışkısın­da kan olan, sık kusan, karın ağrısı ve yüksek ateşi olan çocukların da kısa bir zamanda hekime götürülmeleri gerekir­.

İshal Tedavisi:
İshal tedavisinde üç önemli ilke vardır: birinci olarak , ishalle kaybedilen  sıvı ve elektrolitlerin mümkünse ağız yoluyla geri konması, ikincisi, beslenmenin sürdürülmesi, üçüncüsü ise zamanın­da hekime götürülmesidir­. Çocuklar­da görülen  ishal vakaları­nın büyük çoğunluğu hafif – orta derecede ishal vakalarıdır ve bu çocuklar evde tedavi edile­bilir­. Hafif ishal vakaların­da ishale rağmen  çocuk iyi görünür, inatçı kusma ve ateş yoktur. Bu durumda daha sık normal su verilmesi, anne sütü veya mamaya devam edilme­si ve çocuğun susuzluk bulguları bakımın­dan izlenme­si yeterlidir­. Orta derecedeki ishal vakaların­da çocuklar huzursuzdur ve çok susarlar. Bu durumdaki 6 aylıktan büyükse evde ishal paketleri kullanılarak tedavi edile­bilirler. Daha önce bahsedilen  susuzluk belirtileri olan çocukların ise doktora götürülme­si gerekir­.

Çocukluk çağın­da görülen  ishal vakaları­nın büyük çoğunluğu viruslere bağlıdır ve 3-6 gün içinde kendiliğinden  düzelir­. Antibiyotikler virüsleri öldürmediğinden  ishal vakaları­nın çoğun­da antibiotik kullanmaya ihtiyaç yotur. İçinde kan ve mukus olan, yüksek ateş ve şiddetli karın ağrısı ile giden  ishal vakaların­da antibiyotik gerekebilir­. Doktora danışmadan antibiyotik kullanılmamalıdır­.

Genel olarak ishalli çocuklara herhangi bir ishal kesici ilacın verilmesine gerek yoktur. Bu ilaçların ishalin kesilmesine katkısı bulunmadığı gibi, bazen  ciddi zararlara yol açmaktadır­. benzeyen gerekçelerle kusma önleyici ilaçlar da kullanılmamalıdır­.

Evde Sıvı Tedavisi:
Son 20 yılda ishal tedavisindeki en  önemli ilerleme tuz ile şeker içeren  sıvılar ile evde ishal tedavisi­nin mümkün olmasıdır­. Bunun için eczanelerden  ve sağlık ocakların­dan “ishal için şeker – tuz paketi “ alınmalıdır­. Bu paketlerden  bir adetsi 1 litre temiz suya eklenmeli ve karıştırılmalıdır­. Bu şekil­de ishalle kaybedilen  sıvıları yerine koymak için uygun bir sıvı el­de edilmiş olur. Genel olarak sıvı kaybı olmayan ishalli çocuklara her dışkı başına 10 ml /kg bu sıvıdan verile­bilir­. Hafif derecede sıvı kaybı varsa 50 ml / kg sıvı 4 saatte verilir­. Gözlerde çöküklük, ağız kuruluğu olan orta derecede sıvı kaybı olan çocukların tedavi planı­nın bir sağlık merkezinde yapılma­sı daha uygundur.


Evde ishal tedasi için sıvı hazırlanırken  hazır paketlerin kullanılmasına dikkat edilmelidir­. Bu şekil­de hazırlanan sıvıları çocukların bazısı sevmeyebilir­. Bununla beraber sıvı kaybı olan çocukların tatsız olmasına rağmen  ishal sıvılarını içtiği gözlenmiştir­. Sık kusan çocuklara her 1-2 dakikada 1 çay kaşığı (5 ml.) olacak şekil­de sıvı verile­bilir­. genel olarak sıvı ve elektrolit ihtiyacı karşılanan çocukların kusma­sı bir süre sonra düzelir­.

Diyet:
Daha önce belirtildiği üzere ishal tedavisinde en  önemli ilke beslenmenin sürdürülmesidir­. İdeali çocuk ishal olmadan önceki beslenme düzeni­nin sürdürülmesidir­. bu sebepten  dolayı anne sütü alanlar anne sütüne, inek sütü veya mama alanların bu besinler verilmeye devam edilmelidir­. Bununla beraber ishal sırasın­da verilebilecek en  uygun besinler pirinç, patetes, ekmek, yağsız et, yoğurt, sebze ve meyveardır­. Yağlı besinler, çay, meyve suyu, kola gibi çok şeker içeren  içeceklerden  sakınılmalıdır­. Eski inanışın tersine ishal sırasın­da çocukları aç bırakmak yanlış ve zararlı bir uygulama olduğu unutulmamalıdır­.

Konuyla ilgili aramalar: bebeğimdeki ishal nasıl geçer , çoğumdaki ishal için ne yapabilirim