İnsan hayatında iki kritik devre vardır. Bunlar ergenlik ve yaş dönümüdür. Her iki hal de cinsiyet hormonlarımızla ilgilidir. Bu iki devrede meydana çıkacak ruhi fırtınalar çok önemlidir.
Onüç yaşında birdenbire yabancı içgüdülerle meydana çıkan gerek ruhi ve gerek bedeni değişiklikler cinsiyet bilgisi verilmemiş insanda anlayamadığı fırtınalara sebep olur. Cinsiyet hormonlarının kana büyük miktarlarda geçişi ile meydana gelen bu tablo çocuğun ruh halini altüst eder. Bu halden önceki gerekli bilgiyi ve kültürü gençlere verebilmek görevi ebeveynlerinin ve öğretmenlerindir.
Yaş dönümü dediğimiz; kadınlarda "menopoz" ve erkeklerde "andropoz" adı verdiğimiz dönemlerdir. Yaş dönümü de ergenlik dönemindeki benzer ruhsal fırtınalara yol açar. Daha geç devrede geldiği için şaşkınlık o kadar belirgin değildir. Fakat yine de cinsi kültürü eksik insanlarda, yönünü şaşırtacak hareketlere yol açar.
Yaş dönümünün kadındaki belirtileri herkesçe bilinir. Yüz cildinde kızarmalar, ateş hissi, birdenbire terlemeler, çarpıntı, ailesine karşı ilgisizleşmek, mide şikayetleri ve olaylardan çabuk etkilenmek bunların başında gelenlerdir. Mensturasyon (adet) devam ettiği veya düzeni bozulmaya başladığı zamanlarda bu belirtiler yavaş yavaş çıkmaya başlar. Geçici tansiyon yükselmeleri olur. Menopoz (yaş dönümü) belirtileri çocuksuz kadınlarda çocuklulara nazaran daha fazla görülür. Bazı hallerde ruhi yenilgi nadir de olsa akıl hastalıklarına da yol açar. Uykusuzluk ve huzursuzluk hali sürekli olur.
Cinsiyet hormonlarının verilmesi bu arızaların çoğunu önler.
Erkekte yaş dönümü kadına nispetle daha sönük geçer. Nadiren, yüzde sıcaklık hissi ve sinirlilik olur. Bu hal erkeği akli gücü ve olaylara karşı karamsarlığı ile bir melankoliye dahi götürebilir. Erkekte de cinsiyet hormonlarının verilmesi bu belirtileri siler. Her iki cins için hormonların verilişi, gençliği iade amacı taşımaz. Bu durumların olumsuz yan etkilerini kaldırmak ve akıl sağlığını yerine getirmek için verilir. Bu tedavilerden sonra gerçekten de şartlara uyma ve eski hayatına tekrar kavuşma mümkün olmaktadır.
