BOYUN KIRIKLARINDA İLK YARDIM
Boyun hemen hemen her yöne hareket edebilme özelliğine sahiptir. Sağa-sola bakış sırasında başa, yaklaşık 180 dereceye varan bir dönüş olanağı sağlanabilmektedir. Başımızı sağ veya sola yatırdığımızda kulaklar omuzlara değebilir. Veya başımızı öne eğdiğimizde çenemiz, göğsümüze dayanabilir. Ayrıca boyun omurlarının hareket yeteneği sayesinde başımızı, bir daire çizebilecek şekilde döndürebiliriz de. Ancak bütün bunlara karşılık başın geriye hareketi oldukça kısıtlıdır. Baş geriye doğru belli bir noktaya kadar gelebilir, zorlama halinde ise önce omurları tutan lif ve bandlarda, arkasından eklem yüzlerinde ve en nihayet kemik yapının çeşitli noktalarında zorlamanın şiddetine bağlı olmak koşulu ile çeşitli kopmalar, kemiklerde kayma ve kırılmalar ortaya çıkar. Böylece omurilik veya sinir kökleri zedelenebilir, kemik kanal içinde ve omuriliğin içinde kanamalar meydana gelebilir.
Denize, sığ olan yerlerde veya tekniğine uygun olmayan balıklama atlayışlarda ortaya çıkan boyun kırıklıkları başın kuma şiddetli ve ani olarak çarpması, bu sırada başın arkaya doğru zorlanması sonucu olmaktadır. Hareketin sınırlı olduğu yönde gelişen bu olay sırasında dokuda çeşitli bozukluklar da gelişmektedir.
Çarpmanın şiddetine bağlı olarak yumuşak dokuda kopmalar, kemik dokuda ise kırılma ve kaymalar ortaya çıkmaktadır. Hastalar, bu olay anını bedeninde elektriklenme şeklinde hissederler. Böyle bir kazadan sonra hafif baş boyun ağrıları, omuzlara, kollara ve parmaklara vuran ağrı ve uyuşmalara rastlanır. Çarpma şiddetli ise hastalarda çeşitli felçlere kadar giden ağır klinik tablolar gelişebilir. Hatta kazanın şiddet ve boyundaki seviyesine bağlı olmak üzere solunum durmasına bağlı, ani ölümler görülebilir.
BOYUN KIRIKLARINDA NE YAPILIR?
Boyun kırıklarında tedavi kaza yerinde başlamaktadır. Sağlık ekibi gelmeden şu noktalara özellikle dikkat edilmelidir:
1- Yaralı mümkün olduğu kadar az hareket ettirilmelidir.
2- Yaralıyı taşımak için 4 veya 5 kişiye ihtiyaç vardır. Taşıma sırasında yardımcılar hep birlikte ve aynı zamanda hareket etmelidirler.
3- Yaralı sırt üstü yatırılmalı, yardımcılardan birisi kafayı tam orta hatta ve yaralının bedenine paralel şekilde, hafifçe çekerek tutmalıdır. Burada çok önemli bir nokta, başın öne doğru bükülmesine hiçbir zaman izin verilmemesi gerektiğidir.
4- Yaralının taşınması mutlaka sert bir sedyede yapılmalıdır.
5- Taşınma sırasında hastaya gerekli ağrı kesici ilaçlar uygulanmalıdır.
6- Taşınma sırasında vasıtanın yaralıyı sarsmayacak şekilde kullanılması sağlanmalıdır.
HASTANEDE BOYUN KIRIĞI TEDAVİSİ
Deniz mevsiminde böyle bir kaza sonucu hastanelerin acil servislerin müracaat ettirilen hasta sayısı maalesef düşünüldüğünden daha da fazla olmaktadır. Hastane koşullarında uygulanan tedavi, yaralanmanın ortaya çıkarttığı klinik tabloya göre değişmektedir. Bazı hastalar "Crutchfield askısı" dediğimiz bir askı ile altı haftalık yatak tedavisine alınmaktadır. Bu askının özel uçları kafa kemiklerine geçirilmekte ve askıya belirli bir ağırlık eklenerek "hasta boynunu oynatmadan yatakta yatmaktadır. Bu koşullarda hastanın tüm ihtiyaçları yatakta sağlanmaktadır. Bazı hastalara ise çeşitli ameliyatlar yapılmaktadır.
Çoğu kez, yukarıda kısaca bahsedilen tedavilerden sonra hastalar, uzun süreli ve yoğun rehabilitasyon programlarına alınarak, zedelenmiş omuriliğin ürünü olan felçlerin düzeltilmesine çalışılmaktadır. Ancak yapılan tüm eksiksiz tedavilere karşın hastaların büyük çoğunluğu hayatlarının geri kalan bölümlerini ağır felçlikler içinde geçirmek zorunda kalmaktadırlar.
Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde denize girmek, bundan yararlanmak ve biraz da eğlenmek kuşkusuz hepimizin arzuladığı bir olaydır. Bu zevkli olayın küçük dikkatsizlik veya tedbirsizlik sonucu dramatik şekilde sonuçlanmaması için suya atlayışımıza ve atlayış yapacağımız yerlere dikkat edelim.
İlgili aramalar: boyun kırığının tedavisi nedir? boyun kırığı nasıl tedavi edilir? boyun kırıklarından ilk yardım nasıl yapılır?
