Ensefalit nedir?
Ensefalit beyin dokusunun enflamasyonudur (iltihabıdır) ve genellikle virus adı verilen mikroplar ile gelişir. Bu hastalıkta beyin dokusu şişer (beyin ödemi), beyin içine kanama ve
beyin hücrelerinde harabiyet gelişebilir. Meningoensefalit, hem beyin hem de beyin zarlarının iltihabıdır.
Ensefalit Etkenleri ve bulaşma yolları nedir?
Ensefalit en sıklıkla viruslar ile gelişir. Viruslar haricindeki mikroplar da ensefalit oluşturabilir. Ensefalit etkeni mikropların çoğu hasta bir insanın öksürük veya aksırık ile havaya yaydığı mikrop içeren damlacıkların sağlıklı insanların burun ve boğazına gelmesiyle bulaşır.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Hastalıkta ateş, baş ağrısı, bulantı-kusma, bilinç değişikliği (uykuya meyilden komaya kadar
değişebilir), gözlerin ışıktan rahatsız olması (fotofobi), hareket bozuklukları, kas zayıflığı veya felci (parezi veya paralizi), konuşma bozukluğu, işitme ve/veya görme problemleri, konvülsiyonlar (havale geçirme), hafıza kaybı gibi şikayet ve bulgular vardır.
Ensefalit tanısı nasıl konulur?
Akut ensefalit acil tanı ve tedavi gerektirir. Ensefalit tanısı geciktiğinde mental-motor
retardasyon (zeka geriliği), yüz, gövde, kol veya bacaklarda felçler, sağırlık, körlük, epilepsi
gibi çok ciddi istenmeyen sonuçlar gelişebilir ve hatta hasta kaybedilebilir. Ensefalit tanısı için beyin ve omurilik ile beyin zarları arasında bulunan beyin-omurilik sıvısı biyokimyasal ve mikrobiyolojik yöntemlerle incelenmelidir. Bu nedenle ensefalitten şüphelenildiğinde erken tanı ve tedavi için mümkün olan en kısa sürede lomber ponksiyon ile beyin-omurilik sıvısı elde edilmelidir. Etkenin saptanması için kanda da mikrobiyolojik tetkikler yapılabilir.
Ensefalit Tedavisinde neler yapılır?
Akut ensefalitli hastaların hastaneye yatırılmaları gerekir. Ensefalit tedavisi esas olarak
destekleyici tedavidir. Ateş, baş ağrısı, huzursuzluk ve konvülsiyonlar için uygun ilaçların
kullanılması gerekir. Hastanın sıvı-elektrolit ihtiyacının karşılanması, bilinç durumuna göre
uygun beslenme yönteminin belirlenerek beslenmesinin devam ettirilmesi, solunumu yeterli
değilse oksijen verilmesi veya solunum cihazına bağlanması gerekir. Günümüzde bazı
viruslar ile gelişen ensefalitler için etkene yönelik antiviral tedavi uygulanmaktadır.
Antibiyotikler viruslara karşı etkili olmadığından viral ensefalitlerin tedavisinde kullanılmaz.
Bakteriler ve diğer bazı mikroplar ile gelişen ensefalitlerde ise antibiyotik kullanılması
gerekir. Beyin ödemi olan hastalarda kortikosteroidler kullanılır. Bazı vakalarda fizik tedavi
gibi ek tedaviler gerekli olabilir.
Hastalık nasıl sonuçlanabilir?
Ensefalit etkenine de bağlı olarak hastalık hafif, kısa süreli ve nispeten iyi seyirli olduğunda
ensefalitli hastaların çoğunda birkaç hafta veya birkaç ay içerisinde tamamen düzelme
görülebilir. Ağır vakalarda hastalık ölümle sonuçlanabilir veya öğrenme güçlükleri, mental-motor retardasyon, kas zayıflığı veya felci, konuşma bozuklukları, görmede azalma veya
körlük, işitmede azalma veya sağırlık, epilepsi ve duyu bozuklukları gibi kalıcı problemlere
neden olabilir.
