Karaciğer yağlanması, karaciğer hücrelerinin yağla işgal edilmesi ve buna bağlı olarak karaciğerin büyüme olmasıdır. Orta yaş ın üzerinde ve özellikle fazla kilolu kişilerde oldukça sık görülmektedir. Yetişkinlerin yaklaşık % 20-30 unda karaciğer yağlanması olduğunu ve hemen hemen her on kişiden birinde karaciğer enzimlerinin yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Karaciğer yağlanması, genelde hiçbir şikayete neden olmaz fakat yaşantımızın ileri dönemlerinde karnın sağ üst bölgesinde dolgunluk ve şişkinlik hissinde sebep olabilir. Laboratuvar tetkiklerinde karaciğer enzimlerinin (GOT, GPT, GGT) normal değerlerinin üzerinde çıkmasına neden olur. Bu da insanlarda kaygı uyandırır.
Karaciğer yağlanması ve enzim yükselmesinin çok fazla nedeni olabilir. Bunların sadece bir kısmı önemlidir ve sadece bunlar ileri tetkikler gerektirir, ancak çoğu zarar bireye zarar vermez. Örneğin geçirilmiş basit viral hepatitler bile karaciğer enzimlerinde yaşam boyu sürecek hafif yükselmelere sebep olabilirler. Ülkemizde 50 yaşını geçen insanların % 80-90’ı (farkında olup ya da olmayıp) Hepatit A hastalığı geçirdiği için enzim yüksekliği de sık görülmektedir. Karaciğer yağlanmasının 2. en büyük nedeni alkol tüketimidir. Bunların haricinde örnek verecek olursak kolesterol ilaçları gibi bazı ilaçların yan etkisine bağlı olarak da karaciğer enzimleri artış gösterebilir. Örneğin uzun süreli antibiyotik ilaç kullanımı karaciğer yağlanmasına neden olabilir. Hormon tedavileri, ağrı kesici haplar, vitamin kullanımı da karaciğer yağlanması nedenleri arasında sayılabilen bazı durumlardır. Bitkisel bazı ilaçların bile karaciğer enzimlerini yükselttiği ortaya çıkmıştır. Son olarak şişmanlığında karaciğerde yağlanmaya neden olabileceğini unutmamak gerekir. Tüm dünyada oluduğu gibi ülkemizde de obezitenin artması ile karaciğer yağlanması da eskiye oranla çok daha fazla görülmektedir.
Karaciğerimiz, kanımızı toksinlerden, ölü hücrelerden, mikroorganizmalardan ve aşırı yağdan temizleme görevi yapan hayati yapıya sahip çok önemli bir organımızdır. Aşırı yağlı bir karaciğer, hücrelerin yeteri kadar fonksiyon görmesini, kanın temizlenmesini engeller. Karaciğerin en önemli görevlerinden birisi de yağ yakıcı etkisidir, bu yüzden kilo kontrolünde karaciğerin önemli bir rolü bulunur.
KARACİĞER YAĞLANMASININ TEDAVİSİ NEDİR?
Karaciğerdeki yağlanmayı gidermek mümkün mü?
Eğer karaciğerinizde önemli bir kaynağa bağlı olmayan basit bir yağlanma varsa ve doktorunuz enzim yüksekliklerini izah edecek başka önemli bir nedene rastlamadıysa (hepatit A, B veya C hastalıkları geçirmediyseniz) aşağıdaki önlemleri denemekişe yarayabilir, en azından yağlanmanın ilerlemesi bu önlemlerle mümkün olabilir.
1.Doktorunuza danışıp başta vitaminler olmak üzere ilaçlarınızdan azaltılabilecek olanlar varsa kaldırın.
2.Kilo kaybı ve egzersizin karaciğer yağlanmasını azalttığını ve enzimlerdeki seviyeleri düşürdüğünü gösteren klinik düzeyde çalışmalar vardır. Diyetle ideal kilonuza inin. Bunu yaparken hızlı kilo kayıplarından kaçınmak gereklidir. Çünkü hızlı kilo kaybının karaciğer için zararlı olduğu bilinmektedir.. Haftada 1.5 kg. dan daha fazla kilo verilmesi doğru değildir.
3.Alkolü bırakın veya mümkün mertebe azaltın.
4.Şekerli ve unlu yiyeceklerden uzaklaşın. Şeker hastalığınız varsa açlık ve tokluk şekerlerinizin tam olarak kontrolünüzde olduğundan emin olun.
5.Yağlı yemişlerden ve yağda kızartılmış gıdalardan uzak durun.
6.Meyve ve sebze tüketiminizi artırın.
7.Kan trigliserid seviyenizin normal sınırlar içinde olmasına özen gösterin. Doktor kontrolü altında yılda bir kez karaciğer enzimlerinize baktırın. Sonografi ile karaciğer ve dalak büyüklüğünün takip edilmesinde de fayda vardır.
