DOĞUMDAN SONRA (LOHUSALIKTA) MEMELERİN BAKIMI
Emziren lohusalarda memelerin ve meme uçlarının bakımı son derece önemlidir. Doğumu takiben 2-3 gün içinde salgılanmaya başlayan sütün yaptığı tazyik sebebiyle göğüslerde kısa zamanda dolgunluk görülür. Süt birikimimin sebep olduğu bu ilk dolgunluk bazı lohusalarda "süt ateşi" adı verilen ve 12-24 saat devam eden hafif bir ateş yükselmesine sebep olabilir.
Dolgunluk, memelerde ağırlık hissi ve ağrı yaratabilir. Bu gibi durumlarda günde birkaç defa 10-20 dakika süre ile memeler üzerine buz tatbiki, rahatsızlığın hafifletilmesinde yardımcıdır. Yine bu amaçla uygun bir analjezik kullanılabilir. Ağırlık hissini önleme amacıyla göğüsler uygun bir sutyen ile alttan desteklenmeli, sarkık durumdan kurtarılmalıdır. Her memenin karşı omuz istikametinde kaldırılması gerekir; bununla beraber sutyenin sıkı olmamasına bilhassa dikkat edilmelidir. Emziren kadında sutyen kullanılışı, vücut estetiğini koruma bakımından da psikolojik etki yaratır.
Lohusalık devresinde göğüslerdeki ağırlık hissini hafifletmek için her meme sutyen içinde karşı omuz yönünde kaldırılmak üzere alttan desteklenmelidir.
Memeler aşırı dolduğu zaman bebek süt emişte güçlükle karşılaşır. Bu gibi durumlarda emzirirken, meme dokusuna baş parmak ve işaret parmağı arasında ileriye doğru hafif tazyik yapmak süt çıkımına büyük ölçüde yardım eder. Aşırı dolgunluk durumlarında gerekirse el yardımı veya «süt çekeceği» ile toplanan süt dışarı alınmalıdır.
Doğumu takiben 48-72 saat içinde oluşmaya başlayan süt salgısı, lohusalığın 2. haftasında en üst seviyeye erişir; bundan sonra çeşitli faktörlerden etkilenmekle beraber emzirme dönemince sabit bir miktarı muhafaza eder. Annenin unutmaması gereken hususlardan birisi, emzirmenin 4-6 saat gibi belli aralıklarla tekrarlanması ve her seferinde her bir memenin 5-10 dakika emzirilmesidir; bu suretle memelerde süt birikimi önlenecek, her iki meme de aynı anda boşalma fırsatı bulacaktır.
Lohusalık devresinde ateş yükselmesiyle beraber memelerde kızarıklık, şişlik ve hassasiyet geliştiği zaman hemen bir doğum hekimine başvurulmalıdır.
Memenin uzun süre emzirilmesi sonucu bazen meme başında sıyrıklar, hatta çatlaklar gelişir. Bu gibi durumlarda meme başı ya bir süre emzirmemek suretiyle dinlenmeye bırakılmalı veya eczanelerden bulabileceğiniz uygun bir meme başlığı ile meme başı korunmak suretiyle emzirmeye devam edilmelidir. Sıyrıkları önleme veya tedavi amacıyla uygun lanolinli kremler de kullanılabilir. Bu kremlerin emzirmeden önce ıslak bir pamuk ile meme başından silinmesi, emzirmeyi takiben tekrar uygulanması gerekir. Bununla beraber meme başında herhangi bir sıyrık mevcut değilse emzirmeden önce her iki meme başını temiz su ile silmek, emzirmeler arasında ise temiz bir gazlı bezle kapatmak yeterlidir.
Bazı lohusalarda, sütün dışarı taşması sonucu meme başı çevresinde, kurumuş süt taneciklerinin toplandığı görülür. Temizlenmediği takdirde meme başına kabuklaşmış manzara veren bu tanecikler ılık su ile silinerek temizlenebilir.
