Adiponektin Nedir
Adiponektin, gen transkript-1 (apM1) gen bölgesinde kodlanan, 244 aminoasit içeren, kollajen VIII, X, ve C1q ile karakteristik yapısal benzerlik gösteren bir glikoproteindir. Adiponektin, beyaz yağ dokusu, özellikle de viseral yağ dokusundan salgılanan, 30 kDa ağırlığında sitokin yapısında bir proteindir. Plazmada 2-25 ug/ml konsantrasyonunda bulunan adiponektin, salgılandıktan sonra, plazmada kollajen I, III, V 'e bağlanır, fakat II ve IV 'e bağlanmaz. Adiponektin insülin duyarlılığını artırır, lipid profilini düzeltir, anti-inflamatuar, anti-aterosklerotik ve anti-apopitotik etkiler gösterebilmektedir.
Obezitede, plazma adiponektin düzeyi önemli seviyede azalır, buna karşılık, ağırlık kaybı ile plazma adiponektin düzeyi artar (123). Pima yerlileri ve beyaz ırkta, adiponektin düzeyi insülin duyarlılığı ile pozitif koreledir ve bozulan glukoz toleransı ile belirgin şekilde azalırken, ağırlık kaybından sonra plazma adiponektin düzeyi artmaktadır. Adiponektin uygulanması, insülin direncini ortadan kaldırır. Hayvanlarla yapılan deneylerde, adiponektin kas hücrelerine glukoz transportunu hızlanmış ve bu hücrelerde serbest yağ asidi oksidasyonunu arttırmıştır. Hepatik glukoneogenez enzimlerini baskılar ve böylece plazma serbest yağ asidi, trigliserit ve glukoz düzeylerini azaltır. Adiponektin infüzyonunun; (3-oksidasyonu, enerji katabolizmasında rol oynayan genlerin ekspresyonunu ve kas hücrelerinde insülin reseptör substrat-1 (IRS-1) düzeylerini artırdığı gösterilmiştir (128). Yine, bu etkileri ile de insülin duyarlılığını artırır.
Adiponektin, aterosklerozu gerileten anti-inflamatuar bir sitokindir ve aterosklerozdan koruyucu etkisi bulunmaktadır. Adiponektin anti-inflamatuar etkisini, TNF-a’nın NF-KB’yi uyarmasını engelleyerek gösterir, ve bu etki için hücre içi adenil siklaz ve protein kinaz enzimlerini aktive eder. Ayrıca, TNF-a sentezini doğrudan baskılar, makrofajların köpük hücreye dönüşümüne engel olur.
Adiponektin, doza bağımlı olarak aterosklerotik damar duvarında toplanır, ve TNF-a tarafından uyarılan inflamatuar hücre göçünü inhibe eder. Makrofajdan TNF-a ve benzeri sitokin üretimini baskılar. Adiponektin, aterosklerotik endotelden inflamatuar uyarı sonucu üretilen E-selektin, ICAM-1 ve VCAM-1 benzeri adezyon moleküllerinin düzeyini azaltır ve monositin endotelyal bölgeye göçüne engel olur.
Adiponektin düzeyi erkeklerde kadınlardan; obezite, Tip 2 DM ve koroner arter hastalığında ise sağlıklı bireylerden daha düşüktür. Ek olarak, osteoartritli hastalarla karşılaştırıldığında, RA’li hastalarda sinovyal sıvıda adiponektin ve resistin düzeylerinde artış görülmüştür.
Konuyla ilgili aramalar: Adiponektin nedir
