Kan Şekeri Nasıl Dengelenir?
Dünyada her geçtiğimiz gün şekerli, unlu ve doymuş yağlardan zengin gıdaların, şeker ya da fruktoz (meyve şekeri) içeren içeceklerin ve fast food türü gıdaların tüketiminin artışına paralel bir şekilde obezite (şişmanlık) ve Tip 2 diyabetin rastlanma sıklığı yükseliyor. 2. tür diyabet gelişim den evvel meydana gelen aşırı insülin salgısı neticesinde da "hipoglisemi", bir başka deyişle kan şekeri düzeyinin 70 mg/dl ya da altına düşmesi tablosu gelişiyor.
Glukoz düzeyinin çok düşük olması tehlikeli bir durumdur. Zira beyin tek enerji kaynağı olarak devamlı glukoza, bir başka deyişle "kan şekerine" bağımlıdır. Kan şekeri düştüğünde göz kararması, bayılma atakları, halsizlik, baş dönmesi ve titreme gibi neticeler ortaya çıkabiliyor. Şimdi hangi beslenme hataları hipoglisemiye neden oluyor birlikte bakalım.
Hipoglisemi; Hipoglisemi her geçen gün dünyada obezite ve 2. tür diyabet oranındaki artışa paralel bir şekilde yükseliyor. Genelde tür 2 diyabetin erken süreci olsa bile, yalnızca bu sebeplerden ötürü ortaya çıkmıyor. Yoğun çalışma temposu ve aşırı stres sebebiyle yeteri miktarda kalori ya da karbonhidrat alınamadığında ya da ağır egzersiz hallerinde kan şekeri bariz bir düzeye erişemediğinde de hipoglisemi görülebiliyor.
Acıbadem Bakırköy Hastanesi'nde Beslenme ve Diyet Uzmanı olarak görev yapan Olcay Barış kan şekerinin düşmesine sebep olan beslenme hatalarını ve kan şekerini dengede tutmanın püf noktalarını bizlere anlattı.
1. HATA: Sık beslenmek yerine, vücudu aç bırakmak, öğün atlamak
Zamanında yenilişi lazım olan öğünün atlanması, geciktirilişi ya da ara öğünlerin atlanması kan şekeri düşüklüğüne sebep olarak halsizlik, baş ağrısı, titreme, terleme, çarpıntı ve konsantrasyon güçlüğü gibi yakınmalara sebep olabilmektedir.
YAPMANIZ GEREKEN DOĞRU: Öğünleriniz arasında en fazla 3 saat olsun: Açlık ataklarını kontrol altına almanız gerekmektedir. Bunun için açlık hissine göre değil, saate göre beslenin. Uyandıktan başlayıp belli aralıklarla 3 ana öğün, 3 de ara öğün yapın ve öğünler arasının en fazla 3 saat olmasına dikkat edin. Öğle ve akşam yemeğinizin arası uzunsa, bir ara öğün daha ekleyin . Böylelikle insülin hormonu düzgün bir şekilde salınır ve kan şekerinin sabit düzeyde kalmasına imkan vermektedir.
2. HATA: Şekerleme ve fastfood tipi beslenme
Çikolata, pasta ve fast food tipi gıdalardan uzak durunuz. Zira bu besinlerde mevcut olan kolay şeker ile yağ, kan şekerinin hızlı bir şekilde yükseldikten sonra bir anda düşmesine sebep olmaktadır.
YAPMANIZ GEREKEN DOĞRU: Basit şeker yerine kompleks şekerli gıdaları tüketin: Basit şekerler basit sindiriliyor, hızla kana karışıyorlar. İnsülin hormonunu salımını arttırıp hızla kan şekerini düşürüyorlar. Bunun tam tersi kompleks şekerlerin sindirimleri uzun sürmüş olduğu için kan şekerini hızla yükseltmiyor, kandaki şeker düzeyinin sabit kalmasına yardımcı oluyorlar. Kızartma yerine ızgara, haşlama, fırında hazırlanan yiyecekleri tüketin. Basit şeker (çikolata, şeker, jelibon) yerine kompleks şeker içeren tam tahıllı ekmek, bulgur pilavı, kepekli makarna, meyve, bakliyat ve proteinli ürünleri (süt, peynir, yoğurt, ayran) tercih edin.
3. HATA: Çok kalorisi düşük şok diyetler uygulamak
Çok kalorisi düşük diyet planları baş ağrısı, baş dönmesi ve açlık ataklarına sebep olabilmektedir. "Açlığı açlıkla terbiye etmeyin". Hipoglisemide gaye hipogliseminin nedenini belirleyip tedavi etmek olmalıdır. Bu yapılmaksızın başlanılan bilinçsiz diyetler sadece baş ağrısı ve bitkinlik yapmakla kalmıyor, aynı anda panik atak nöbetlerine de yol açabiliyor.
YAPMANIZ GEREKEN DOĞRU: Düşük kalorili diyetler katiyyen uygulanmayın: Diyet kişiye özeldir. Bundan dolayı enerji, protein, yağ ve karbonhidrat dengesi ihtiyacınıza göre düzenlenip beslenme planı ona göre bir uzman tarafı ile oluşturulmalı
4. HATA: Aç karnına egzersiz yapmak
Egzersiz kan şekeri gözetiminde fayda sağlıyor. Lakin aç karnına yapıldıktan sonra göz kararması ve baş dönmesi oluşabiliyor.
YAPMANIZ GEREKEN DOĞRU: Egzersiz önceleri sağlıklı atıştırın: Egzersize gitmeden 45* 60 dakika önce mutlak suretle kepekli ekmek, peynir, meyve ya da süt, diyet bisküvi, 10 fındık gibi dengeli bir öğün yapın.
5. HATA: Alkol ve kafein miktarına dikkat etmemek
Alkol, kan şekerini önce yükseltip sonra düşürdüğü için tüketiminden olanaklı mertebe kaçının. Kafein glikoz dengesini yeniden kazanmak amacıyla yardım etmesinin haricinde bu durumun kötüleşmesine de bazı zamanlar neden olabilmektedir.
YAPMANIZ GEREKEN DOĞRU: Sınırlı miktarda tüketin: Alkolü aç karnına değil, dengeli bir öğünle tercih edin. Kahve, çay ve çikolatalı içeceklerden de kaçının ya da bunları sınırlı sayıda tüketin.
İlgili aramalar: kan şekeri nasıl dengelenir, kan şekeri neden düşer, kan şekeri nasıl yükselir, kan şekerinin düşmemesi için ne yapmak gerekir