KOAH Nedir? KOAH Nedenleri ve KOAH Eğitimi

Solunum Sistemi Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Kronik Obstriktif Akciğer Hastalığı (KOAH Hastalığı)

Koah Nedir

Kronik obstriktif akciğer hastalığı, eks­piryum akım hızının azalması ile karakterizedir. Kronik bronşit, amfizem, akciğer astması, bronşektaziyi içerir. Bu has­talıklar patolojik olarak farklı, ancak aynı semptomlarla ortaya çıkarlar.

Koah Akciğer Hastalığı Belirtiler

Hırıltılı so­lunum Nefes darlığı Öksürük Balgam çıkarmadır.

1. Kronik Bronşit

Bronşlarda aşırı müküs salgısının ne­den olduğu kronik öksürük ile karakterize klinik bir durumdur. Kronik bronşit; üç yılı aşkın bir sürede her yıl üç ay­dan daha çok süren öksürük eşliğinde balgam çıkarma olarak da tanımlanır. Üç şekilde görülür. Basit kronik bronşit, minimum belirtiler var­dır. Nedenleri; Sigara içimi, hava kirliliği, herediter faktörlerdir. Tekrarlayan ve sürekli enfeksiyonla bera­ber olan bronşit Hava yolu tıkanıklığı ile beraber olan kronik bronşit (bu durumda enfeksiyon ve tıkanıklık sıkı ilişki ha­lindedir.)

2. Amfizem

Akciğerin terminal bronşiyollerinin distalindeki hava yolları ve alveollerin gerilme ve çeper harabiyeti ile geniş­lemesidir. Genişleme üç primer mekanizmaya bağlıdır. Artmış transpulmoner basınca Akciğerin esnek­liğinde azalmaya
Havanın girişi çıkışa oranla daha az engellendiğinde sübap mekanizmasına.

Belirtiler

Dispne (efor dispnesi)
Öksürük
Ortopne pozisyonu
Hiperventilasyon
Siyanoz
Şişkin göğüs ile so­lunum
(fıçı göğsü) İştahsızlık
Sert ve ağrılı karın kasları Özellikle yatarken dolgun
boyun vehleri

Etiyoloji; Amfizem genellikle kronik bronşit ile beraber görülür. Kro­nik bronşit amfizem ve hava yolları arasındaki tıkanmanın gelişmesinde etkisi olan faktörler şu­nlardır; Bireyin yatkınlığı Sigara içimi Çevresel faktör Hava kirliliğidir.

3. Akciğer Astması

Bireyin duyarlı bulunduğu bir madde ve cisme (antijene) karşı gösterdiği alerjik tepkilerden meydana gelen ak­ciğer hastalığıdır. Etiyo-patolojisinde; immun mekanizmalar rol oynar.

Belirtiler

Zaman zaman tekrarla­yan bronşlarda, bronşiollerde spazm, öksürük,
Bronş müküs salgısında artma
Bronş mukozasında ödem
Bronş mukozasında öde­me bağlı olarak gelişen expiratuvar tipte
birdispne
Hırıltılı solunum
Neden olan fak­törler; Dışsal astma (atopik astma)
(Toz, ilaçlar, insektisitler, polenler, hayvan tüyü gibi organizma dışındaki maddeler neden olur). İçsel Astma (non atopik astma) (Bakteriler, mantarlar, virüsler, parazitler ve antijenler gibi doğrudan doğruya hasta organizmada bulu­nabilecek maddelerden olur).

Astım bronşiole krizi: (Status astmaticus) ilerlemiş bronşial astımda, krizin aralık­sız uzun süre devam etmesi durumudur. İki kriz arasında hasta rahattır. Krizi başlatan nedenler; Spesifik antijen ile temas, Ani heyecan, Psikolojik gergin­lik hali, Aşırı efor
Ani soğuk havaya çıkma, Solunum yolu enfeksiyonu, Toz ve duman inhalasyonudur,

Kriz Belirtileri

Göğüste sıkıntı hissi
Kuru öksürük
Ekspiratuvar dispne
Ağır krizde ortopne pozis­yonu
Whezing (ekspirasyonda) tarzında solunum
Inspirasyon sert ve kısa, ekspirasyon uzundur.
Şişkin göğüs, siyanoz vardır.
Astım bronşiole nöbe­tinden korunma; Alerjenlerden kaçınma
Hiposensitizasyon Testi: Intra dermal olarak belli başlı antijenlerden hazır­lanan çözeltiler uygulanarak, duyarlı olunan etken saptanır.

4.Bronşektazi

Orta ve küçük çap­taki bronş dallarının genişlemesine bronşektazi denir.

Akciğer enfeksiyonları ve bronş tıkanması, Doğum­sal nedenler,
Erken çocuklukta grip, kızamık, boğmaca, yabancı madde aspi-rasyonu neden olur.

Kronik Obstriktif Akciğer Hastalığında Gözlemler

Solunum izlenmeli ve bulgular kayıt edilmelidir. Hastanın ekspirasyon sıra­sında solunumuna özellikle abdominal veya omuz, boyun kaslarının kullanılıp kullanılmadığına bakılmalıdır.
Derinin rengi kontrol edilmelidir. Oldukça pembe deri rengi oksijen retansiyonu olduğunu gösterir. Siyanoz oksijenlenmede yetmezlik olduğunu gös­terir.
PaO2 75 mmHg'nin altında, PaCC>2 50 mmHg'nın üzerinde ise bu laboratuvar bulguları solunum yetmezliği olduğunu gösterir. Juguler ven distansiyonu sıklıkla solunum distresi ile birlikte sağ kalp yetmezliğinin işaretidir.
Serebral anoksi huzursuzluk ve konfüzyonla fark­edilebilir. Parmakların çomaklaşması uzun süreli akciğer hastalıklarının bazılarında yaygın bir belirtidir. (Örneğin pulmoner fibrozis) Öksürük genellikle bulunur. Akciğer sesleri dinlenmelidir.
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının semptomları yön­ünden hasta gözlenmelidir.

Koah Tedavisi

İnhalasyon tedavisi, (aerosol şeklinde bronkodi­latatör ilaçların birlikte kullanımıyla) yapılır.
Mukozadaki sekresyonu yumuşatmak için nebülizatör, vaporiziter ya da ağızdan su verilebilir.
Göğüse fizik tedavi uygulanır ve postural drenaj yapılması önerilebilir.
İlaç tedavisinde ster­oidler (prednizolone) bronkodilatatörler (amni-nophylin) ve antibiyotikler verilebilir.
Endotrekeal intübasyon ile bronşlarda birikmiş olan sekresyon atıla­bilir.
Oksijen, (kan gazları izlenerek) verilebilir. Kronik akciğer hastalığı olan bireylerde 1 litre/dk. veya daha az olacak şekilde ayarlanmalıdır. Daha fazla verilmemelidir. Hekim önerisi olmadan oksijen miktarı 2 litre/dk'ya çıkarılmamalıdır.

Koah Hemşirelik Uy­gulaması

Yetersiz ve etkisiz solunum nedeni ile hastalara oksijen verilir. Hemşire oksijen aygıtının sürekli ça­lışır durumda olmasını sağlamalıdır.
Uygulanan oksijen nemlendirilmelidir.
Hastalar, odada hareket halinde iken oksijen mas­kelerini takmalı, maskesiz hareket etmemelidir.

Hastalar, sedatif ilaçlardan, trankilizan, hipnotik ve narkotik ilaçlardan kaçınmalıdır. Çünkü bu ilaçlar solunum yollarını desprese eder, refleksi azaltır ve ölüme neden olabilirler. Hastalara elle ku­llanılan nebülizatörün kullanımı öğretilmelidir. Hastalar enfeksiyondan kaçınmalıdırlar. Antibiyotik tedavisi gerekirse, genel olarak, balgam kültürü sonuç­lanıncaya kadar ilaca başlanmamalıdır. Balgam hasta sabah kalktıktan sonra solunum tedavisi sırasında
alınmalıdır.
Balgamın miktarı, yoğunluğu, rengi ve balgamın kokusu kayıt edilmelidir.
Biriktirilen balgam 24 saa­tten fazla bırakılmamalıdır. Hastaların etkin soluk alıp vermeleri sağlanmalıdır. Amfizemli hastalara karın solunumu öğretilmelidir. Süt ve süt ürünlerin­den mukoza sekresyonunu koyulaştırdığı için
kaçınılmalıdır.
Astım hastaları üst solunum yolu enfeksiyonlarından korun­malıdır.

Kronik Obstriktif Akciğer Hastalığında Hasta Eğitimi

1. Hastaya ve ailesine uygulan­ması gereken solunum tekniklerini ve postural drenaj tekniklerini öğretin.
2. Hastaya üst solunum yolu enfeksiyonlarından gripten kaçınmasının önemini anlatın.
3. Bronkodilatatör ve kortikosteroid ilaçlar hakkında bilgi verin.
4. Hastaya kendi ken­dini değerlendirmesini öğretin. Solunum problemi olduğunda hasta ve ailesinin yapması gerekenleri açıklayın.
5. Hastaya balgam ren­ginde değişiklikler, aktiviteye toleransın azalması, oksijen gereksiniminin artması, iştah azalması, ateş gibi sağlık prob­lemi olduğunda hekime haber vermesi gerektiğini açıklayın.
6. Yeterli miktarda sıvı tüketiminin önemini anlatın.
7. Solunum yollarını rahatsız eden koku, tüy, temizlik malzemeleri, tozdan uzak kalmasının ve sigara içmemesinin öne­mini anlatın.
8. Alternatif yiyecek ve içecek reçeteleri hazırlayın, tartışın.
9. Hastaya ve ailesine evde kullanılan solunum aletlerinin ve oksijen tüp­lerinin bakımı temizlenmesi ve saklanması konusunda bilgi verin. Oksijen toksisite belirtilerini açıklayın.
10. Hastaya ve ailesine hava kirliliği değerleri, ikincil enfeksi­yonlara yakalanmasının tehlikeleri konusunda bilgi verin.
11. Hastaya bronkospazma neden olabilecek pudra ve aerosol ürünlerini kullanmamasını öğütleyin.