Tromboz bir damarın trombüs (damar içinde oluşan kan pıhtısı ) tarafından tıkanmasına denir. Tromboz bacak ve kalçanın iç toplar damarlarında (ven) oluşursa daha ciddi problemler doğurur. Tromboz şayet yüzeydeki toplar damarlarda ise bu bildiğimiz varizdir ve bir öncekine göre daha az tehlikelidir. Derindeki damarlardan kopan kan pıhtısı (trombüs) kalbe doğru akar, kalpten geçen pıhtı akciğerde damar tıkanıklığına (embolizm) sebep olur. Buda kalbin zorlanması ve hatta ölüm demektir, çünkü akciğerde tıkanan damar nedeniyle kan akışı yavaşlar. Bunu önlemek için zorlanır ve nihayet durabilir. Nadiren bu pıhtı beyin damarlarını tıkıyarak beyin kanaması veya kalp damarlarının tıkanması, yani kronar tıkanmasına neden olur. Takriben insanların % 0,2?sinde tromboz görülmektedir. Kadınlarda erkeklere göre daha çok görülür.
Trombozun sebepleri:
Rudolf Virchow tarafından hastalığın sebepleri teşhis edildiğinden Virchow?s trias, yani Virchow’un içlüsü diye anılır. Virchowa göre trombozun üç ana sebebi vardır ve bunlar:
1-) Kan akışının yavaşlaması
2-) Kan yapısının bozulması
3-) Damar iç yapısının bozulması
Kan akışının yavaşlamasına amaliyat, doğum veya uzun süren seyahat nedeniyle hareket edememe gibi sebepler kan akışını yavaşlatır. Ayrıca kadınların kulandığı ösrojenli haplar (hormon hapları ), sigara ve enfeksiyonda pıhtılaşmaya sebep olur. Nadiren kanser hastalıklarıda tromboza sebep olur.
Rudolf Virchow tarafından hastalığın sebepleri teşhis edildiğinden Virchow?s trias, yani Virchow’un içlüsü diye anılır. Virchowa göre trombozun üç ana sebebi vardır ve bunlar:
1-) Kan akışının yavaşlaması
2-) Kan yapısının bozulması
3-) Damar iç yapısının bozulması
Kan akışının yavaşlamasına amaliyat, doğum veya uzun süren seyahat nedeniyle hareket edememe gibi sebepler kan akışını yavaşlatır. Ayrıca kadınların kulandığı ösrojenli haplar (hormon hapları ), sigara ve enfeksiyonda pıhtılaşmaya sebep olur. Nadiren kanser hastalıklarıda tromboza sebep olur.
Trombozu oluşturan riziko faktörleri:
1-) Uzun süre yatmak zorunda kalmak
2-) Yeterince hareket edememe, uzun süren araba, otobüs veya uçak yolculuğu nedeniyle
3-) Amaliyat veya doğum sonrası kanın pıhtılaşama yapısının bozulması
4-) Kan hastalıkları nedeniyel kan akışının yavaşlaması
5-) Kalp zafiyeti
6-) Şişmanlık
7-) Damar sertlikleri ve kolesterol
1-) Uzun süre yatmak zorunda kalmak
2-) Yeterince hareket edememe, uzun süren araba, otobüs veya uçak yolculuğu nedeniyle
3-) Amaliyat veya doğum sonrası kanın pıhtılaşama yapısının bozulması
4-) Kan hastalıkları nedeniyel kan akışının yavaşlaması
5-) Kalp zafiyeti
6-) Şişmanlık
7-) Damar sertlikleri ve kolesterol
Trombozun belirtileri:
Tromboz önceleri herhangi bir özel karekteristik rahatsızlığa sebep olmayabilir. Bacakların şişmesi kişide ağırlık hissi uyandırır ve ağrılara sebep olur. Ayakları yüksekce bir yere koyunca ağrılar azalır. Bacakların görünen kısmında ortaya çıkan tromboz dokunarak anlaşılabilir ve kırmızımsı rengi ilede kendini belieder. Kollardaki tromboz çok ağrı verici olabilir ve kollun şişmesi ve dışarıdan gözlemlene bilir.
Tromboz önceleri herhangi bir özel karekteristik rahatsızlığa sebep olmayabilir. Bacakların şişmesi kişide ağırlık hissi uyandırır ve ağrılara sebep olur. Ayakları yüksekce bir yere koyunca ağrılar azalır. Bacakların görünen kısmında ortaya çıkan tromboz dokunarak anlaşılabilir ve kırmızımsı rengi ilede kendini belieder. Kollardaki tromboz çok ağrı verici olabilir ve kollun şişmesi ve dışarıdan gözlemlene bilir.
Trombozun teşhisi:
Trombozlu kişiye özel bir ilaç (kontrast ilaçı ) verildiken sonra röntgen çekilir. Röntgen çekmeden önce toplar damara (ven) yapılan iğne ile buraya enjekte edilen özel ilaçla troboz açıkca görülür. Ayrıca özel bir ultrason olan dupleks sonografi ilede troboz teşhis etmak mümkündür. Kalpteki, yani kronar damarlarındaki trobozda yemek borusundan yapılacak özel ultrasonla anlşılabilir.
Trombozlu kişiye özel bir ilaç (kontrast ilaçı ) verildiken sonra röntgen çekilir. Röntgen çekmeden önce toplar damara (ven) yapılan iğne ile buraya enjekte edilen özel ilaçla troboz açıkca görülür. Ayrıca özel bir ultrason olan dupleks sonografi ilede troboz teşhis etmak mümkündür. Kalpteki, yani kronar damarlarındaki trobozda yemek borusundan yapılacak özel ultrasonla anlşılabilir.
Komplikasyonlar:
Trromboz oldukca çok rahasızlıklara sebep olabilir.
1-) Emboli: Akciğer damarlarında tıkanma
2-) Beyin kanaması: Trombüsün damarları tıkaması nedeniyle
3-) Bacak ülseri: Bacak damarlarının tıkanması sonocu (Ulcus cruris)
4-) Sepsis: Mikropların kanada yayılması
5-) Kronar yetmezliği: Trombüsün kronarları tıkaması nedeniyle
Trombüs beyin damarlarını tıkarsa beyin kanaması, akciğer damarlarını tıkarsa emboli, bacak damarlarını tıkarsa bacak ülseri ve kalp damarlarını tıkarsa kroner yetmezliği gibi rahatsızlıklara sebep olur.
Trromboz oldukca çok rahasızlıklara sebep olabilir.
1-) Emboli: Akciğer damarlarında tıkanma
2-) Beyin kanaması: Trombüsün damarları tıkaması nedeniyle
3-) Bacak ülseri: Bacak damarlarının tıkanması sonocu (Ulcus cruris)
4-) Sepsis: Mikropların kanada yayılması
5-) Kronar yetmezliği: Trombüsün kronarları tıkaması nedeniyle
Trombüs beyin damarlarını tıkarsa beyin kanaması, akciğer damarlarını tıkarsa emboli, bacak damarlarını tıkarsa bacak ülseri ve kalp damarlarını tıkarsa kroner yetmezliği gibi rahatsızlıklara sebep olur.
Tromboza karşı alınabilecek tetbirler:
1-) Sigara, şişmanlık, damar sertlikleri ve hormon hapları gibi rizikolardan uzak durulmalı
2-) Asetil salisilik asit (ASS, Asprin) alınması atar damarlardaki tıkanıklıkları önleyebilir.
3-) Bacaklardaki trombozda ayakları yukarı kaldırarark oturmak iyi gelir.
4-) Fizyoterapi: Hastalara özel jimnastikler
5-) Amaliyattan önce ve doğumdan sonra korunmak için özel hijyenik koruyucu çoraplar giyilir.
6-) Pıhtılaşmayı önleyici arnika ve heparin gibi ilaçlar alınır.
7-) Sarımsaklı sirke alınırsa iyi gelir.
1-) Sigara, şişmanlık, damar sertlikleri ve hormon hapları gibi rizikolardan uzak durulmalı
2-) Asetil salisilik asit (ASS, Asprin) alınması atar damarlardaki tıkanıklıkları önleyebilir.
3-) Bacaklardaki trombozda ayakları yukarı kaldırarark oturmak iyi gelir.
4-) Fizyoterapi: Hastalara özel jimnastikler
5-) Amaliyattan önce ve doğumdan sonra korunmak için özel hijyenik koruyucu çoraplar giyilir.
6-) Pıhtılaşmayı önleyici arnika ve heparin gibi ilaçlar alınır.
7-) Sarımsaklı sirke alınırsa iyi gelir.
Uzak ülkelere uçakla yolculuğu sırasında arada bir kalkıp gezinmek ve hareket etmek iyi gelir.
9-) Uzun süren bu tür yolculuklarda sigara, alkol ve teskin edici haplar (mecbur kalınmadıkca) kulanılmamalı ve bol su içilmelidir.
Trombozu tedavi:
Trombüsün oluşumu 10 günden fazla değilse, bunu ilaçlarda tedavi etmek mümkündür. Trombüs çözülerek kanın yeniden akışı sağlanabilir. Damar tıkanıklığı bacaklarda ise bu denenebilir. Beyin ve akciğer damarlarındaki tıkanma (tromboz) olursa hemen müdahale gerekir.
Trombüsün oluşumu 10 günden fazla değilse, bunu ilaçlarda tedavi etmek mümkündür. Trombüs çözülerek kanın yeniden akışı sağlanabilir. Damar tıkanıklığı bacaklarda ise bu denenebilir. Beyin ve akciğer damarlarındaki tıkanma (tromboz) olursa hemen müdahale gerekir.
