Yanıklar ve Yanık Tedavileri
Bu deri kazaları, çok çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: Isı (katı, sıvı, buhar), güneş, elektrik, kimyasal maddeler vb. Nasıl davranılacağı, yanığın türüne ve genişliğine göre değişir. Fakat en büyük tehlike, daima enfeksiyon olasılığıdır. Bu rizikoya karşı derhal önlem almak gerekir.
Yanığın ciddiliğinin ölçütleri
Yanıkların tedavileri, ciddiyet durumlarına göre değişiktir. Bu da çeşitli etkenlerden kaynaklanır: Yanığın genişliği, derinliği, yeri ve sebebi.
Genişlik
Yanıklar ne kadar genişse, o kadar ciddi ve ağır demektir. Hayati bir teşhis koymak mümkündür: Yanan deri yüzeyiyle kazazedenin yaşının yüzdesi toplanır, 75 göstergesinin altında, yaşama şansı yüksektir. 75-100 arasında yaşama şansı daha azdır; 100'ün üstünde ise kazazedenin kurtulma şansı çok zayıftır ve acil durum doğmuş demektir.
Küçük çocuklarla yaşlılarda ve hastalıklı kişilerde (şeker hastaları, veremliler, alkolikler) tehlike, daha büvüktür.
Derinlik
Yanık yarasının kapanması, buna bağlıdır: Birinci derece yanıkta bir kırmızılık vardır; ikincisinde kabarcıklar görülür; üçüncü derece yanıkta dokularda berelenmiş olabilir, hatta yanık kemiğe kadar işleyip gerçek bir karbonlaşmaya varabilir.
Yeri
Bu da yanığın ciddiyetini tespitte önemli bir ölçüttür. Bedenin doğal açık yerlerine yakın (ağız, makat) yerlerdeki yanıklar, çok daha kolay enfeksiyon kapabilir ve daha güç kapanır. Boyun ve ellerdeki yanıklar da önemli izler bırakabilir. Bir de özellikle duyarlı bölgeler (örneğin cinsel organlar), yüz, yanıklara karşı aşırı duyarlıdır.
Sebep
Yakıcı madde içmekle (asitler, çamaşır suları, kostik soda) meydana gelen kimyasal yanıklar ve bazı elektrik yanıkları, bazen organizma açısından büyük önem taşır; çünkü iç yanıklara sebep olabilirler.
Her yıl ülkemizde yaklaşık 20.000 kişi yanmakta, bunların büyük bir bölümünü de çocuklar oluşturmaktadır. Modern tedavi yöntemlerine rağmen, pek çoğu ölmekte veya hiç de estetik olmayan yaralarla sakat kalmaktadır.
Bazı basit önlemler almakla, özellikle çocuklarda yanık kazaları önlenebilir.
— Çocukları asla alevli bir cismin yandığı odada yalnız bırakmayın: Özellikle bebekleri sandalyeleri ile mutfakta bırakmayın. Ocak yanına yerleştirmeyin.
Çocuğun elini uzatıp yetişebileceği bir yere kaynar su dolu bir kap veya kızgın ütü bırakmayın.
— Yürümeye başlayan bir çocuğun uzanıp çekmesi ihtimaline karşı, kapların ve tavaların sapını duvara çevrili bırakmayı alışkanlık edinin.
Birinin giysileri alev almışsa, öncelikle koşmasını engelleyin, yerde yuvarlamaya bırakmayın (enfeksiyon tehlikesi). Bunun yerine üzerine bir halı atmayı deneyin. Alevleri söndürdükten sonra da, temiz giysiler giydirin.
— Elektrik kordonu uzatmalarına dikkat edin: Küçük bir çocuk,prize takılı iken, fişi ağzına alabilir.
Bu deri kazaları, çok çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: Isı (katı, sıvı, buhar), güneş, elektrik, kimyasal maddeler vb. Nasıl davranılacağı, yanığın türüne ve genişliğine göre değişir. Fakat en büyük tehlike, daima enfeksiyon olasılığıdır. Bu rizikoya karşı derhal önlem almak gerekir.
Yanığın ciddiliğinin ölçütleri
Yanıkların tedavileri, ciddiyet durumlarına göre değişiktir. Bu da çeşitli etkenlerden kaynaklanır: Yanığın genişliği, derinliği, yeri ve sebebi.
Genişlik
Yanıklar ne kadar genişse, o kadar ciddi ve ağır demektir. Hayati bir teşhis koymak mümkündür: Yanan deri yüzeyiyle kazazedenin yaşının yüzdesi toplanır, 75 göstergesinin altında, yaşama şansı yüksektir. 75-100 arasında yaşama şansı daha azdır; 100'ün üstünde ise kazazedenin kurtulma şansı çok zayıftır ve acil durum doğmuş demektir.
Küçük çocuklarla yaşlılarda ve hastalıklı kişilerde (şeker hastaları, veremliler, alkolikler) tehlike, daha büvüktür.
Derinlik
Yanık yarasının kapanması, buna bağlıdır: Birinci derece yanıkta bir kırmızılık vardır; ikincisinde kabarcıklar görülür; üçüncü derece yanıkta dokularda berelenmiş olabilir, hatta yanık kemiğe kadar işleyip gerçek bir karbonlaşmaya varabilir.
Yeri
Bu da yanığın ciddiyetini tespitte önemli bir ölçüttür. Bedenin doğal açık yerlerine yakın (ağız, makat) yerlerdeki yanıklar, çok daha kolay enfeksiyon kapabilir ve daha güç kapanır. Boyun ve ellerdeki yanıklar da önemli izler bırakabilir. Bir de özellikle duyarlı bölgeler (örneğin cinsel organlar), yüz, yanıklara karşı aşırı duyarlıdır.
Sebep
Yakıcı madde içmekle (asitler, çamaşır suları, kostik soda) meydana gelen kimyasal yanıklar ve bazı elektrik yanıkları, bazen organizma açısından büyük önem taşır; çünkü iç yanıklara sebep olabilirler.
Her yıl ülkemizde yaklaşık 20.000 kişi yanmakta, bunların büyük bir bölümünü de çocuklar oluşturmaktadır. Modern tedavi yöntemlerine rağmen, pek çoğu ölmekte veya hiç de estetik olmayan yaralarla sakat kalmaktadır.
Bazı basit önlemler almakla, özellikle çocuklarda yanık kazaları önlenebilir.
— Çocukları asla alevli bir cismin yandığı odada yalnız bırakmayın: Özellikle bebekleri sandalyeleri ile mutfakta bırakmayın. Ocak yanına yerleştirmeyin.
Çocuğun elini uzatıp yetişebileceği bir yere kaynar su dolu bir kap veya kızgın ütü bırakmayın.
— Yürümeye başlayan bir çocuğun uzanıp çekmesi ihtimaline karşı, kapların ve tavaların sapını duvara çevrili bırakmayı alışkanlık edinin.
Birinin giysileri alev almışsa, öncelikle koşmasını engelleyin, yerde yuvarlamaya bırakmayın (enfeksiyon tehlikesi). Bunun yerine üzerine bir halı atmayı deneyin. Alevleri söndürdükten sonra da, temiz giysiler giydirin.
— Elektrik kordonu uzatmalarına dikkat edin: Küçük bir çocuk,prize takılı iken, fişi ağzına alabilir.
