Amaç ve Hedefler
Acil hasta bakım hizmeti vermek üzere açılan tüm Acil Servisler acil bir yakınması olduğunu söyleyerek başvuran her hastayı değerlendirmek için gerekli olan personel ve malzemelere sahip olmalıdır. Acil Tıbbi durumu olduğu tespit edilen hastaların stabilizasyonu sağlanmalı, gerekli girişim ve istemlerde bulunulmalı, tedavisi başlanmalı ve hastanın bakımı sonuçlanıncaya kadar en iyi hizmet verilmelidir. Tıbbi acillerin ve akut hastalık ve yaralanmaların özelliği gereği daha önceden planlanmamış olması, birbirinden bağımsız olaylardan meydana gelmesi nedeni ile, acil servislerde günün 24 saati hasta bakımı konusunda yetkili ve deneyimli, acil tıp konusunda eğitim almış hekim, hemşire ve yardımcı sağlık personelinin bulunması gerekmektedir.
Acil Servisler sağlık ihtiyaçları acil bir tabiatta olmayan, ancak mevcut sağlık sisteminin yoğunluğu veya yakınmalarının zamanı nedeniyle bakım imkanı bulamayan hastalar için de sağlık sistemine bir giriş kapısı olarak bakım ve tedavi hizmeti vermelidir. Nitelikli bakım ve hizmet imkanı arayan kişiler için de bir seçenektir.
Acil servis Standartları
TATD Acil Tıbbi Bakım konusunda aşağıdaki düşünceleri savunmaktadır:
Acil Tıbbi Bakım herkes için eşit koşullarda ulaşılabilir olmalıdır.
Uygun, nitelikli acil tıbbi hekim ve hemşire bakımına giriş sınırlandırılmamalıdır.
Hastane öncesi sağlık hizmeti verenler, Acil Servislerde hizmet verenler ve yataklı tedavi bölümlerinde hizmet verenler arasında engelsiz ve kesintisiz bir devamlılık olmalıdır.
Hastaların değerlendirilmesi, yaklaşımlar, tedavileri ve bakımlarının sonuçlandırılması her basamakta ve her birim düzeyinde aynı kalitede, aynı özellikte, uygun, yeterli, ve hastaya yarar sağlayıp zarar vermeyecek bir nitelikte olmalıdır.
Her hastanın ihtiyacını karşılamak için geliş zamanından, değerlendirme, karar verme, tedavi ve sonuca (taburcu, yatış, sevk) kadar gerekli tüm alet ve sarf malzemeler Acil Servislerde hazır ve çalışır konumda bulunmalıdır.
Acil Servis hekim hemşire ve diğer sağlık personelleri tıbbi bakım sisteminin vazgeçilmez bir parçasıdır. Acil Servis çalışanları, hastane öncesi ve yataklı birimlerdeki diğer sağlık çalışanları ve sosyal hizmetler elemanları ile etkili iş ilişkileri sağlamalı ve bu kişilerle ortaklaşa hizmet vermelidir.
Aşağıdaki bölümde mesleki sorumluluklar ve halkın beklentileri ile beraber, acil tıbbi bakımın verilmesi için gerekli öğelerden bahsedilecektir.
MESLEKİ SORUMLULUKLAR VE HALKIN BEKLENTİLERİ
Acil Servisler, özellikle ölüm veya sakat kalma riski olan, acil bakım arayan her hastanın değerlendirilmesi ve stabilizasyonu için gerekli bilgi ve beceriye sahip nitelikli personeli bulundurmak zorundadırlar. Acil Servisler bu hizmeti kolaylaştırmak üzere dizayn edilmeli ve gerekli alet ve malzemelerle donatılmalıdır.
Uygun tıbbi bakım, günün 24 saati, haftanın 7 günü verilmelidir. Bu bakım bizzat acil serviste bulunan, acil tıp konusunda eğitimli ve yeterli tecrübeye sahip sorumlu bir uzman hekim, mümkünse acil tıp uzmanı ve acil hemşiresi tarafından sağlanmalıdır.
Acil hastaların değerlendirilmesi ve stabilizasyonu acil bakım arayan her birey için sağlanmalıdır. Hastanın sosyal sağlık güvencesinin veya maddi imkanlarının yeterli olup olmaması, hastanın ilk değerlendirme, gerekli hayat kurtarıcı girişimlerin ve tedavilerin yapılamasını engellemez. Hastaların ücretlendirilmeleri, Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğine Madde 57'e göre düzenlenir.
Acil servisler sundukları hizmetlerin özelliklerini anlatan aktif halk eğitim programları düzenlemelidir ve bu hizmeti daha verimli ve etkin halde geliştirmek için belirli zaman aralıklarında hizmetlerini sorgulamalıdır.
Acil servisler, acil sağlık hizmetleri ile ilgili mevcut sistemleri desteklemeli, gerekli ise tıbbi yönlendirmeler ve önerilerde bulunmalıdır.
ACİL SERVİS HİZMETLERİ İÇİN GEREKLİ ÖĞELER
Bu bölümde acil tıbbi bakım verilmesi için gerekli olan yönetim, personel, mimari yapı ve malzemelerin özelliklerinden bahsedilecektir:
A. Yönetim:
Acil servisler, bakmakla yükümlü olduğu hasta nüfusunun acil sağlık hizmetleri ile ilgili beklentilerini karşılayabilecek şekilde organize edilmeli ve yönetilmelidir. Bu organizasyon, hastane kuralları ve hastanedeki diğer bölümlerin örgütlenme planları ile uyum içinde olup, bir şema halinde dokümente edilmelidir.
Acil servisin işleyişi, yazılı politikalar ve kurallara uygun olarak sağlanmalıdır.
Acil servisin tıbbi yöneticisi*, acil servis sorumlu hemşiresi, diğer hizmet alanlarının sorumlularının da katılımı ile, acil bakımın kalitesini, güvenliğini, uygunluğunu sürekli olarak izlemeli ve değerlendirmelidir.
Acil serviste yeni çalışmaya başlayan tüm kişiler kurumun görevini, acil servisin işleyişini ve çalışanlarının her birinin sorumluluklarını belirten resmi bir oryantasyon programına alınmalıdır.
Acil serviste çalışan tüm görevliler hastaya en iyi hizmeti verebilmek için uygun mesleki bilgi ve beceri seviyesine sahip olmalı, mevcut bilgi ile becerilerini sürekli olarak arttırıp geliştirmelidir.
Toplam kalite kurallarının bir gereği olarak; Acil Servis içinde çalışan tüm doktor, hemşire ve yardımcı personelin görevleri, sorumlulukları belirlenerek dokümente edilmelidir. Ekibin her bireyinin düzenli aralıklarla denetlenmesi ve kontrolü için kalite güvenlik programları oluşturulmalıdır.
Acil servise başvuran her hastanın triajı (hastaların başvuru yakınması, genel durumu ve vital bulguları değerlendirilerek aciliyetlerine göre önceliklerinin belirlenmesi) mutlaka bu konuda eğitim almış, bilgili ve deneyimli bir personel (hemşire ve/veya paramedik) tarafından yapılmalıdır. Triajda çalışan kişiler acil servis tıbbi sorumlusunun sürekli denetimi altında olmalıdır.
Acil Servisin iç işleyişi ilgili idari prensipler, acil servis tıbbi yöneticisi ve acil servis sorumlu hemşiresinin işbirliği ile oluşturulmalıdır.
Acil Servisin bakım ve stabilizasyon imkanları, acil tıbbi bir hastalık nedeniyle başvuran tüm hastaların ihtiyaçlarını karşılayabilecek kapasitede olmalıdır.
Acil servislerde çalışan acil tıp konusunda mezuniyet sonrası eğitim almış uzman hastaların her türlü tıbbi bakımından sorumlu olan kişidir.
Bu:
Hastanın değerlendirilmesi,
Tanısının konması,
Tedavisinin düzenlenmesi,
Tedavinin sonuçlandırılmasını (yatırılması, taburcu veya sevk edilmesini) içerir.
Acil Servisteki bir hastanın sorumluluğu başka bir hekime devredilebilir.
Acil Servis hemşiresi her bir acil hastasının
hemşirelik hizmetleri,
değerlendirilmesi
yapılan uygulamalara verdiği cevabın sonucunu belirlenmesinden sorumludurlar.
Acil servise müracaat eden her hasta için bir dosya çıkartılmalı ve tüm bilgiler okunaklı bir şekilde bu dosyaya ayrıntıları ile yazılmalıdır. Bu dosyalar kanunların uygun gördüğü sürece ve acil hekimlerinin gerekli olduğu zaman kolaylıkla ulaşabilecekleri ve yönetmeliklerde belirleneceği şekilde saklanmalıdır.
Acil servisten taburcu edilen veya başka bir merkeze sevk edilen tüm hastalara mutlaka yapılan girişimler ve/veya tedavi ile ilgili bir epikriz, öneri formu veya hasta sevk formu verilmelidir.
* Acil servis tıbbi yöneticisi: Akademik acil servislerde klinik direktörü, eğitim direktörü, araştırma direktörünün ve idari işlerle uğraşan direktörün yöneticisi konumundaki anabilim dalı başkanıdır. Akademik olmayan acil servislerde tıbbi yönetici, klinik sorumlusu ve idari işlerle uğraşan direktörün sorumlusu konumundadır.
B. Personel:
Acil servis, acil tıp konusunda iyi eğitimli ve nitelikli acil tıp hizmeti çalışanları ile istihdam edilmeli ve bu ekibe mutlaka 24 saat hizmet verebilecek olan uzman bir hekim ve sorumlu bir hemşire de dahil edilmelidir.
Acil serviste verilen hizmetler mutlaka bir "acil servis tıbbi yöneticisi" tarafından yönetilmelidir. Acil servis tıbbi yöneticisinin sorumlulukları;
Mesleki yeterlilik sertifikası (Acil Tıp Board Sertifikası) olmalıdır; Türkiye'de buna benzer yeterlilik sertifikası halen yoktur ve uzmanlık belgesi Sağlık Bakanlığı tarafından verilip, onaylanmaktadır. Ancak doğru olan, bu yeterlilik sertifikasının özerk ve bilimsel bir dernek tarafından verilmesidir.
Acil Servis klinik hizmetlerini organize ve idare edebilecek kapasitede olmalıdır.
24 saat Acil Servis'in kontrolünü sağlanması.
Acil Servis'in hasta bakım kalitesinin artırılması, Acil Servis içinde sürüp giden hasta bakımında uzman hekimlerin, hemşirelerin ve diğer yardımcı personelin kontrolü,
Erişkin ve çocuk acil konularında hasta bakım politikalarının ve prosedürlerin belirlenmesi ve güncelleştirilmesi,
Hastane yönetim kurulunda oy ve söz söyleme yetkisine sahip bir kişi olması.
Ülkenin, bölgenin ve yerel acil tıp sistemi ve hizmetleri ile yakından ilgili olması.
Acil servis çalışanlarının yeterli kalitede ve uygunlukta olduklarını temin edebilmesi. Geriye yönelik incelemelerle kalitenin kontrolü,
İki yılda acil tıp konularıyla ilgili olarak 100 TTB STE kredisi almalıdır.
Acil servis tıbbi yöneticisi ve hekimleri hastanenin diğer tüm yönetici ve hekimleri gibi olması gereken bazı klinik imtiyazlar dahil, aynı haklara, imtiyazlara ve sorumluluklara sahip olmalıdır.
Acil Servis Hekimleri:
İdeal olarak acil servislerde 24 saat, haftada 7 gün acil tıp uzmanı hekim bulundurulmalıdır.
Acil Serviste çalışan her hekim acil serviste hastalığı nedeniyle tedavi edilmeyi bekleyen tüm hastaları değerlendirmek, ilk bakımlarını ve tedavilerini yapabilecek seviyede yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmalılar.
Nitelikli bir acil hekimi, acil bakım arayan tüm hastaların değerlendirilmesi, ilk yaklaşım ve tedavilerinin yapılması için gerekli, acil tıp alanında yeterli eğitim ve deneyime sahip olan kişi olarak tanımlanır.
Acil serviste hasta bakımı ve kontrolünü sağlamak, gerekli müdahale ve tedavi işlemlerini vakit kaybetmeden yapmak ve gerektiğinde hastaları diğer bölümlerin konsultanları ile değerlendirip hastaya en iyi acil bakım hizmetini sunmak.
TATD acil servislerde çalışan her hekimin verdiği bakım kalitesi ve mesleki yeterliliğini değerlendirmek için bazı kriterlerin olması gerektiğini düşünmektedir. Uzmanlık Yeterlilik Kurulları (Board) tarafından bir yeterlilik sertifikası verilmesi ve bunun belirli sürelerle yenilenmesi, çalıştığı kurum içindeki hasta bakım kalitesi ve deneyiminin hastane yönetimi ve acil servis tıbbi sorumlusu tarafından değerlendirilmesi, sürekli tıp eğitimine katılımı ve bunu belgelendirmesi gibi mesleki ehliyetlendirilmeyi içerir.
Bu uzmanlar iki yılda 100 TTB STE kredisi almalıdırlar.
Acil servislerdeki hemşirelik hizmetleri sorumlu bir yüksek hemşire tarafından yürütülmelidir. Acil Servis hemşirelik hizmetleri sorumlusu;
Sertifikalı Acil Hemşiresi belgesi alabilecek eğitimde ve tecrübesinde olmalıdır. Ülkemizde halen acil servis hemşiresi sertifikası veren bir kurum yoktur. Ancak bu sertifikalandırmanın yeterli ve deneyimli bir özerk kurum tarafından başlatılması gerekmektedir.
Acil Serviste klinik hizmetlerin idare ve yönetiminde yeterli olmalıdır.
Acil Servis içinde çalışan hemşireler ile yardımcı sağlık personelinin yeterli kapasite ve bilgi de kişiler olmasını temin etmeli ve bu kişileri denetlemelidir.
AS sorumlu hemşiresi AS'teki hemşirelerin hasta bakımının 24 saat, haftada 7 gün kontrolü ve düzgün yürütülmesinden, AS'teki klinik ve yönetimsel kuralların hemşirelere aktarılmasından, hemşirelerin eğitiminden, geriye yönelik taramalar yaparak AS hasta bakımının kalitesinin artırılmasından, hemşire ve diğer yardımcı personelin nöbet listelerinin ayarlanması ve yürütülmesinden sorumludur.
İdeal olarak bu görevin 2 yıl Acil Servis tecrübesi, 1 yıl yöneticilik deneyimi olan, bunun yanında liderlik özellikleri taşıyan hemşirelere verilmesi uygun olacaktır.
Bu hemşireler tercihen ileri kardiak yaşam desteği, ileri travma yaşam desteği, ileri pediatrik yaşam desteği gibi kursları başarıyla tamamlamış olmalıdırlar. Bu kurslar 2 yılda bir tekrarlanmalıdır. Ülkemizde bu kursların düzenli verildiği bir çalışma henüz başlatılmamıştır.
Sorumlu hemşire AS direktörü ile koordine çalışarak hekim ve hemşirelerin uyum içinde çalışmasına yardımcı olur.
Acil tıp konularında iki yılda 75 TTB STE kredisi almalıdırlar.
Acil servis içinde çalışan tüm hemşirelerin daha önceden;
Acil bakım eğitim veya yoğun bakım programını tamamlamış veya yeterli acil tıp hizmetleri tecrübesi olan kişiler arasından seçilmesi gereklidir,
Başvuran hastaların değerlendirmesi, tedavisi ve eğitimini Acil Hemşirelik Pratiği Standartlarına uygun şekilde yapabilecek bilgi ve beceriye sahip olmalıdır,
En ideali ise bu hemşirenin veya hemşirelerin acil hemşireliği konusunda tecrübesi olan veya bu eğitimi almış bir kişi olması gereklidir.
Acil Serviste çalışan her hemşire:
Daha önceden acil servis ve yoğun bakımlarda deneyimli olduğunu ve acil bakım hizmet içi eğitimi programını tamamladığını belgelemelidir.
Acil Hemşireliği uygulamaları standartlarına göre gerekli bilgi ve beceriye sahip olmalıdır.
1 yıl klinik deneyim sahibi, Acil Servis oryantasyonunu başarıyla tamamlamış, AS işlem ve prosedürleri hakkında bilgi sahibi olmalıdırlar.
Bu hemşirelerinde ileri kardiak yaşam desteği, ileri travma yaşam desteği, ileri pediatrik yaşam desteği gibi kursları başarıyla tamamlamış olması hasta bakım kalitesini yükseltecektir.
Bu hemşireler 24 saat, haftada 7 gün Acil Servis'te hasta bakımından, hasta eğitiminden ve diğer yardımcı personelin denetlenmesinden, triajdan (AS girişinde hastanın hastalığının değerlendirilmesi ve AS içerisinde uygun bakı birimine dağıtımı) sorumludurlar.
Bu hemşirelerin de iki yılda 75 TTB STE kredisi alması gereklidir.
Acil servis hizmetleri sorumlusu ile acil servis hemşire sorumlusunun düzenli aralıklarla toplanarak çalışanları, sorunları ve çalışanların ihtiyaçlarının gözden geçirmelidir.
Müracaat eden hasta sayısı,
Yaralanma ve hastalıkların ciddiyeti,
Geliş zamanları,
Yardımcı hizmet ve desteğin hazır olması ve ulaşılabilirliği,
Konsültasyon ve yatışlardaki sorunlar,
gibi kriterler bu grup tarafından sürekli olarak incelenmelidir. Acil Servise olası beklemeyen başvuruların normalin çok üzerine çıkması durumunda hemen göreve çağrılabilecek yedek hekim ve hemşirelerin desteği için bir planın olması gereklidir.
C. Aletler Ve Sarf Malzemeleri:
Acil Serviste kullanılan aletler ve sarf malzemeleri yüksek kalitede ve Acil Servis tarafından beklenen her hastanın ihtiyaçlarını sağlayabilecek sayı ve kalitede olmalıdır. Acil ekstra alet ve malzeme ihtiyacı durumunda acil servis veya hastanede bu ihtiyacı karşılayabilecek kadar stok bulundurulmalıdır.
Acil serviste hastaların bakımında kullanılan aletlerin (EKG, defibrilatör vs.) her an tam olarak çalışır durumda olması gereklidir. Bu aletlerin düzenli aralıklarla bakımları yapılmalı, çalışır durumda olup olmadığının kontrolleri kağıtlara işlenmedir.
Tablo 1. ACİL SERVİSLER İÇİN GEREKLİ OLAN MALZEME VE ALETLER
Aşağıda sayılı olan kalemler sadece bir öneri şeklindedir. Bu malzemeler acil servis içinde hazır durumda olabilir veya çok süratle temin edilebilecek bir yerde olabilir. Bu listeye rutin olarak kullandığımız flaster, bandaj, gazlı bez, tampon, ve sütür materyalleri gibi sarf malzemeleri ile büro malzemesi olarak kullanılan masalar, koltuklar, basılı kağıtlar, klips gibi kalemler ilave edilmemiştir.
Genel Muayene Odaları;
Odanın koşullarına uygun muayene masaları veya sedyeler kullanılmalı. Genel durumu bozuk ağır hastaların tedavilerinin yapılması için kullanılan sedyelerin ise manevra kabiliyeti yüksek, çeşitli pozisyonlara sokulabilen (Fowler, Trendelenburg vs.), serum askısı ve seyyar oksijen tüpü taşıyabilen yeri olan sedyeler kullanılmalıdır.
Çalışan kişiler için gerekli sayıda sandalye ve tabure
Yeterli aydınlatma, girişimler için ayaklı seyyar lambalar
Oksijen tedavisi için gerekli olan nazal kanül, yüz maskesi, venturi maskesi ve seyyar oksijen tüpleri gibi malzemeler
Aspirasyon sistemi, trakeadan aspirasyon da yapabilmek için gerekli ve çeşitli boyda kanüller
Oral ve nazal airway'ler
Portabl veya duvara monte otoskop ve oftalmoskoplar
Tansiyon aletleri ve steteskop
Buzdolabı, çabuk bozulan ilaç ve malzemeleri korumak için
Enfekte atıkların toplanabileceği çöp tenekeleri, kesici aletlerin atılacağı kutular
Kan ile geçen hastalıklardan korunabilmek için gerekli olan maske, elbise, eldiven gibi kişisel korunma malzemeleri
Elleri yıkamak için uygun lavabo ve musluklar, mikrop öldürücü ajanların bulunduğu sabunluklar ve havlular
Tüm Acil Servis İçin Gerekli Diğer Malzemeler
Güvenlik malzemeleri, saldırgan hastaları bağlamak için gerekli olan deri ve yumuşak kelepçeler ve eğer gerekli olursa el tipi veya sabit metal dedektörler.
Acil servisin uygun temizliği için gerekli olan malzemeler.
Hastalara ait dosya bilgilerinin kayıt edilebilmesi için gerekli olan malzemeler.
Toksikoloji ile ilgili olanlar dahil olmak üzere gerektiğinde bakılabilecek referans kitaplar ve broşürler.
Hastaların gerektiğinde hemşireyi çağırabilmesi için gerekli olan çağrı sistemi.
Acil işlemleri için bir adet ışık mikroskobu.
Erişkinler ve çocuklar için bir adet terazi.
Mezura.
Ambulanslar ile haberleşebilmek için gerekli olan komünikasyon sistemi
Resüsitasyon Odası
Genel muayene odaları için gerekli olan malzemelerin hepsi burası için de geçirlidir
Hemşireler ile irtibat kurabilmek için ve eğer mümkün ise bir düofon sistemi
Radyografi malzemeleri
Negatoskop ve sarı ışık kaynağı
Havayolu malzemeleri
2.5-8.5 mm boyutlarında endotrakeal tüpler
Laringoskop takımları
Laringoskopik ayna ve gerekli olan malzemeleri
Oral ve nazal airwayler,
Duvara monte aspirasyon sistemi
Seyyar aspiratör cihazları
Ambu respiratörler, erişkin, pediyatrik ve infant boyutlarında
Krikotirotomi seti ve malzemeleri
Trakeostomi seti ve malzemeleri
Fiberoptik laringoskop (elektif)
Solunum ile ilgili
Kapalı göğüs drenaj seti
Göğüs tüpü malzemeleri ve aletleri
Acil torakotomi seti ve aletleri
Ventilatörler
Pulse oksimetre
Peak flow metre
Dolaşım ile ilgili
Pediyatrik ve internal kaşıkları, uygun eksternal padleri de olan monitor/defibrilatör
Geçici eksternal pacemakerlar
Transvenöz ve/veya transtorasik pacemaker cihazı
Noninvazif otomatik kan basıncı monitörleri
Kardiyak masaj yapabilmek için gerekli olan tahta
Kan/sıvı pompaları
Kan/sıvı ısıtma cihazları
IV kateterler, setler, tüpler
Santral venöz (CV) kateterleri ve takmak için gerekli olan malzemeler
Santral venöz basınç (CVP) ölçümü için gerekli olan gerekli olan monitör
Perikardiyosentez seti ve malzemeleri
12 derivasyonlu EKG cihazı
Cut down seti ve malzemeleri
Kemik içi sıvı replasmanı için iğne (intraosseöz iğne)
Travma ve Diğer Resüsitasyon Girişimleri İçin
Pnömatik antişok tulumlar (elektif)
Servikal boyunluklar, erişkin ve çocuk boylarda
Nazogastrik aspirasyonu için gerekli olan malzemeler
Geniş lümenli tüpler de (orogastrik ve nazogastrik) dahil olmak üzere gastrik lavaj malzemeleri
Peritoneal lavaj seti ve malzemeleri
Çeşitli tipte üriner kateterler ve idrar torbaları
Erişkin ve çocuklar için lomber ponksiyon seti ile malzemeleri
Yenidoğan resusitasyonu için radyan ısıtıcılar
Acil doğum ve jinekolojik muayene için gerekli olan malzemeler
Hipotermi termometreleri
Hastayı ısıtan veya serinleten battaniyeler
Vasküler Doppler ultrasonografi cihazı
Ototransfüzyon cihazı
Küçük cerrahi müdahale ve sütür setleri
Ortopedik, Kadın Hastalıkları-Doğum ve Özel Muayene İle Girişimler İçin Gerekli Odalar
Normal muayene odaları için gerekli olan malzemelerin hepsi burası için de geçerlidir
Ekstremite atelleme cihazları, traksiyon ve fiksasyon setleri, el parmak atelleri
Alçı ve atel yapılabilmesi için gerekli olan malzeme ve setler
Alçı kesici alet
Biyomikroskop
Oftalmik tonometre (aplanasyon, Schiotz veya diğer)
Göz şineli
Negatoskop ve sarı ışık kaynağı
Göz muayenesi için gerekli olan cobalt mavi ışık, gözden yabancı cisim çıkartılması için gerekli malzemeler
Sütür setleri ve sütür malzemeleri
Posterior tampon materyali de dahil olmak üzere epistaksis için gerekli olan malzemeler
KBB bakısı için kafaya takılan ışık kaynağı
Frazier aspirasyon uçları
Kadın hastalıkları ve doğum muayene masası
Vaginal spekulum
Fötal doppler ultrason cihazı
Kadın hastalıkları ve doğum muayenesi için ışık kaynağı
Cinsel taciz tanısında materyal toplamak için gerekli kitler
Kanda alkol seviyesinin tayini için gerekli olan cihaz
Buşon temizleyiciler
Glikometre
D. Bulundurulması Gerekli İlaçlar:
Aşağıdaki listedeki ilaçların hepsinin sürekli olarak acil serviste hazır bulundurulması ve son kullanma tarihlerinin önceden belirlendiği ve kullanıldığı zaman hemen yerinin doldurulacağı bir sistemin kurulması gereklidir.
Tablo 2. ACİL SERVİSTE BULUNDURULMASI GEREKLİ OLAN İLAÇLAR
Bunlar bir acil serviste bulundurulması tavsiye edilen ilaçlar olup acil servis sorumlusu ve/veya hekimleri ile hemşireleri tarafından bu kalemler daha da arttırılabilir.
Sistemik kullanım için antibiyotikler
Topikal antibiyotikler
Antihistaminikler
Otonomik ilaçlar
Parasempatolitik ajanlar
Parasempatomimetik ajanlar
Sempatolitik ajanlar
Parenteral ve nebulizer yardımıyla kullanılabilen sempatomimetik ajanlar
Koagülan ajanlar
Antikoagülanlar ve antidotları
Kardiyovasküler ilaçlar
Antiaritmik ilaçlar
Ergot alkaloidleri
Hipotansif ajanlar
ACLS (ileri kardiyak yaşam desteği) ile ilgili diğer ajanlar
Trombolitik ajanlar
Vazodilatatör ajanlar
Merkezi ve periferek sinir sistemi ilaçları
Analjezikler ve antipiretikler
Anestezi indüksiyon ajanları
Antikonvülzanlar
Bilinçli sedasyon ajanları
Narkotik antagonistler
Paralizan ilaçlar
Psikoterapötik ilaçlar
Tanıya yönelik ajanlar
Gaita tahlili için
Kan tahlili için
Miyestenia Gravis tanısı için
İdrar tahlili için
Elektrolitik, kalorik ve su balansı için
Katyon-exchange reçinesi
Diüretikler
Parenteral ve oral elektrolit replasmanları
Sıvı replasman sıvıları
Hipoglisemik ajanlar
Volüm genişleticiler
Göz, kulak, burun ve boğaz ilaçları
Topikal anestetikler
Topikal antibiyotikler
Topikal midriyatik ajanlar
Topikal vazokonstriktörler
Gastrointestinal ilaçlar
Absorbanlar
Antiasitler
Antispazmotikler
Katartikler
Emetik ve antiemetikler
H2 reseptör blokerleri
Hormonlar ve sentetik altgrupları
Adrenal glikokortikoidler
İnsülinler ve antidiyabetik ajanlar
Glukagon
Tiroid preperatları
Lokal anestetikler ve tamponlayıcıları
Kadın Hastalıkları ve Doğum ile ilgili
Rho (D) immün globulin (Rho-Gam)
Akciğerler ile ilgili preperatlar
Bronkodilatatörler
Mukolitikler
Serumlar, toksoidler, aşılar ve antiveninler
Spazmolitikler
İnhalasyon yolu ile kullanılanlar
Parenteral yoldan kullanılanlar
Toksikoloji ile ilgili antidotlar
Vitaminler
E. Kurumla İlgili Özellikler:
Acil servisler hasta bakımı için gerekli olan güvenli ortamı sağlamak için dizayn edilmelidir. Başvuran tüm hastalara uygun bir değerlendirilme ve muayene olabilme imkanı sağlamalıdır.
Acil servisler mümkün olduğunca hastaların görsel ve işitsel mahremiyet haklarını koruyacak şekilde dizayn edilmelidirler.
Radyolojik görüntüleme, diğer tanısal hizmetler ve laboratuar hizmetleri, gerekli olan her birey için uygun bir zaman diliminde sonuçlanacak özellikte olmalıdır. Tablo 3 - Tablo 4.
Hastanenin ana girişinden itibaren acil servise ulaşılabilecek en kısa yollar ışıklı levhalar ile işaret edilmelidir.
Acil servisin girişi yer ile aynı seviyede olmalı, sedye ve tekerlekli sandalye ile gelen hastaların girişleri kolay olmalıdır. Acil servis girişinin üzeri kapatılmalı, hastalar araç veya ambulanstan inip acil servise girerken hava şartlarından olumsuz yönde etkilenmemelidirler.
Acil Servisler çalışanların, hastaların ve hasta yakınlarının güvenliği sağlayacak koşullarda dizayn edilmelidir. Girişte mutlaka güvenlik personeli, ve sabit veya el tipi metal dedektörler bulunmalıdır.
Tablo 3. RADYOLOJİK, GÖRÜNTÜLEME, VE DİĞER TANISAL HİZMETLER
Aşağıda sayılı olan merkezler 24 saat acil servisteki hastalara hizmet verebilecek kapasitede olmalıdır:
Kemik ve yumuşak dokuların standart radyolojik çekimleri, aşağıdaki örnek verilenler de dahil olmak üzere:
Yumuşak doku dozunda boyun grafileri
Bir yabancı cisim tanısını ekarte edebilmek için cilt altı dokusunun grafileri
Standart göğüs grafileri, karın grafileri vs.
Yatak başı lateral servikal grafiler, takibinde servikal AP ve odontoid grafiler
Genel durumu bozuk olan hastalar için portabl film makinesi. (Ayrıca aşağıda yazılı olan tanılarını doğrulamak amacı ile)
Endotrakeal tüpün yerini kontrol
CVP kateterinin yerini kontrol
Takılan göğüs tüpünün yerini kontrol
Göğüs hastalıkları ile ilgili olarak
Arteriyel kan gazı tayini
Peak flow ölçümü
Pulse oksimetre
Fötal ve uterin monitorizasyon
Kardiyovasküler sistem ile ilgili olarak
·12 kanallı EKG cihazı ve ritm stripleri
Doppler ultrasonografi çalışmaları
Aşağıda yazılı olan hizmetler hastanede bulunan bir personel veya uygun bir zaman süresi içinde ulaşılabilecek icapçı bir personel tarafından uygulanabilir olmalıdır:
Kardiyak, jinekolojik ve obstetrik ve diğer hemodinamik problemler için acil olarak kullanılabilecek bir ultrason cihazı
·Radyografi
·Kontrastlı filmler (İVP, ÖMD vs.)
·Arteriyografi/venografi
·Bilgisayarlı tomografi
Nükleer tıp
Akciğerin ventilasyon-perfüzyon sintigrafisi
Travma ve diğer amaçlar için sintigrafik çalışmalar
Vasküler akım çalışmaları, doppler ultrasonografi
Diğer acil tanılar için ultrasonografi
Tablo 4. ACİL SERVİS ÇALIŞMALARI İÇİN HAZIR BULUNDURULMASI İSTENEN LABORATUAR TETKİKLERİ
Aşağıda sayılı olan merkezler 24 saat acil servisteki hastalara hizmet verebilecek kapasitede olmalıdır.
Kimyasal
Amonyak
Amilaz
Antikonvülzan ve diğer ilaçların kan seviyelerinin ölçümü
Arteryel kan gazları
Direkt ve total bilirubin
Elektrolitler
Ethanol
Glukoz (Kan ve beyin omurilik sıvısında)
Kalsiyum
Karaciğer fonksiyon testleri (ALT,AST,Alkalen fosfataz)
Karboksi hemoglobin
Kardiyak enzimler (CK-MB mass, troponin T-I, myoglobin de dahil olmak üzere)
Klorid (Kan ve beyin omurilik sıvısında)
Kreatinin
Methemoglobin
Osmolalite
Protein (Beyin omurilik sıvısında)
Serum asetonu
Serum magnezyumu
Üre nitrojeni
Hematoloji
Hücre sayımı ve hücre tipi ayırımı (Kan, Beyin omurilik sıvısı, eklem sıvısı analizi)
Koagülasyon testleri
Tam kan sayımı
Eritrosit Sedimantasyon Hızı
Trombosit sayımı
Retikülosit sayımı
Orak hücre yaymaları
Mikrobiyoloji
Asit fast yayma ve boyaması
Klamida testi
Bakteri izolasyonu ve tip tayini için kounterimmün elektroforez
Gram boyası ve kültürü/antibiyotik duyarlılığı
Herpes testi
Streptokok taraması
Viral kültürler
Wright boyası
Kan bankası
Hazır banka ürünleri
Kan grubu tayini ve cross tetkikleri
Diğerleri
Hepatit tarama tetkikleri
HIV tayini
Eklem ve beyin omurilik sıvısı incelemeleri
Mono spot
Kalitatif ve kantitatif gebelik testleri
VDRL, RIA gibi serolojik testler
Toksikoloji ve ilaç seviyeleri tayini
Tam idrar tahlili
ÇOCUK ACİL SERVİSİ İÇİN STANDARTLAR
Çocuk Acil Servislerinde bulundurulması gereken malzemeler , aletler ve ilaçlar Tablo 5'de verilmiştir. Aşağıda sayılı olan kalemler sadece bir öneri şeklindedir.
Tablo 5. ÇOCUK ACİL SERVİSİ İÇİN STANDARTLAR
Monitorizasyon İçin Gerekli Olan Malzemeler:
Tansiyon aletleri (Neonatal, infant, çocuk, erişkin boyutlarında ve hem kol hem de bacak tipinde),
Kayıt yapabilen, pediyatrik ve erişkin boyutlarında pedalları olan EKG monitor-defibrilasyon/kardiyoversiyon cihazı,
End-tidal PCO2 monitorü ve/veya pediyatrik PCO2 detektörü,
Otoskop/oftalmoskop/stetoskop,
Pediyatrik boyutlarda probu olan pulse oksimetre
Sifingomanometre ve doppler ultrasound kan basıncı cihazı
Termometre (hipotermik ısı ölçebilen)
Pediyatrik boyda monitor elektrotları,
Sfingomanometre ve dopler ultrasaund kan basıncı cihazı,
CVP monitorizasyonu için malzemeleri
Damar Yolu Girişimleri İçin Gerekli Olan Malzeme ve Setler:
İnfant, çocuk ve erişkinler için kol tahtaları
Kan gazı kitleri
19-25 G kelebek iğneler
16-24 G branüller
3-8 Fr Santral Venöz (CV) kateterler
Uygun tüpleri ve ara bağlantıları olan, mikroinfüzyon kapasitesi olan damla veya volüm ayarlı infüzyon pompaları
16-18 G intraosseöz iğneler
İV sıvı setleri
İV sıvı/kan ısıtma cihazı
Çeşitli tip serumlar ve bunlara ilave olarak % 10 Dekstroz-Suda ve % 5 Dekstroz % 0.2 NaCl
Umblikal ven kateterleri (5 Fr Feeding tüp kullanılabilir)
Seldinger tekniği ile damar yolu açmak için gerekli olan malzemeler
Ventilasyon İçin Gerekli Olan Malzemeler:
Çocuk ve erişkin tipte ambu resusitatör
Oksijen maskeleri
Standart ve non-rebreathing tipinde
Endotrakeal tüpler
Kafsız: 2.5, 3.0, 3.5, 4.0, 4.5, 5.0
Kaflı : 5.5, 6.0, 6.5, 7.0, 7.5, 8.0
Çocuk ve erişkin tipinde endotrakeal tüpler için sitileler
Pediyatrik boyda laringoskop sapı
Laringoskop kaşıkları
Eğik tipte : 2,3
Düz veya Miller: 0, 1, 2, 3
Pediyatrik Magill forsepsi
Nazofaringeal airwayler
Boyutları (12, 16, 20, 24, 28, 30 Fr.)
Çocuk ve erişkin tipinde nazal kanüller
Nazogastrik tüpler
Boyutları: 6, 8, 10, 12, 14, 16 Fr
Oral airway'ler
Boyutları: (0, 1, 2, 3, 4, 5)
Aspirasyon kateterleri
Boyutları: 6, 8, 10, 12, 14, 16 Fr
Trakeostomi tüpleri
Shiley tüp boyutları: 00, 0, 1, 2, 3, 4, 6
İlaçlar:
Aktif kömür
Adenozin
İlişikteki hemen kullanılabilecek olan antidotlar
Siyanid kiti
Flumazenil
Metilen mavisi
Naloksan
Antipiretikler
Atropin
Barbitüratlar
Benzodiazepinler
İnhalasyon tedavisi için ß agonistler
ß blokerler
Bretilyum
Kalsiyum klorid
Dekstroz
Deksamethazon
Difenhidramin
Dopamin
Adrenalin (1:1000 ve 1:10,000)
Furosemid
Glukagon
Hidrokortizon
İnsülin
İzoprotorenol
Lidokain
Magnezyum sülfat
Mannitol
Metilprednizolon
Narkotikler
Nöromusküler blok yapan ajanlar
Süksinilkolin
Panküronyum ve/veya Veküronyum
Potasyum klorid
Fenitoin
Prokainamid
İnhalasyon için rasemik adrenalin
Sdyum bikarbonat (NaHCO3)
Verapamil
Diğerleri
Özellikle resüsitasyon sırasında kullanılan, ilaçların dozları ile kullanılan malzemenin boyutlarını gösteren bir şema
Diğer Aletler
İnfantlar için formüller, boy ve kilo cetvelleri
Radyan ısıtıcılar
Oral rehidratasyon solüsyonları
Fotoğraf makinesi
Pediyatrik kelepçeler
Özel Pediyatrik Setler
İğne krikotirotomi de dahil olmak üzere krikotirotomi seti
Lomber ponksiyon seti
Yeni doğan kiti
Umblikal ven kanülasyonu için gerekli malzeme
Mekonyum aspiratörleri
Obstetrik paketler
Periton lavajı seti
Tüp torakostomi seti, su altı drenajı seti ve göğüs tüpleri
Üriner kateterizasyon malzemeleri
Boyutları: 5-12 Fr
Venöz cut-down seti
Kırık Tedavisi İçin Gerekli Olan Malzemeler:
Femur ateli
Semi-rigid boyunluklar
Travma tahtaları
HASTA BAKIMININ DEVAMLILIĞI İÇİN SORUMLULUKLAR
Acil hasta bakımı hastane öncesi alanda başlar, acil serviste devam eder ve hastanın başka bir doktora devir edilmesi veya taburcu edilmesi ile biter. Acil bir hastanın en iyi bakımı sağlamak için, bu sorumluluğun devri önceden belirlenen bir yaklaşım içinde kurallara uygun ve etkin bir şekilde olmalıdır.
A. Hastane Öncesi Dönem:
Hastane öncesi alandaki bakım, protokoller ve girişimler Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği ve Acil Tıp Sistemi kurallarına uygun olmalıdır.
Tüm Acil Servisler mevcut Acil Tıp Sisteminin ve yerel, bölgesel ve ulusal afet planlarının bir parçası olarak dizayn edilmeli, yerel Acil Tıp Sistemi ve afet koordinasyon merkezi tarafından belirlenen rolleri olmalıdır.
Hastalar, hastanın durumuna göre en yakın ve/veya en uygun Acil Servise, uygulamadaki yönetmeliklere uygun olarak taşınmalıdır.
Hastanın bir Acil Servise ambulans ile taşınıyorsa, yaralı ve durumu ciddi hastaların gelişleri ile ilgili bilgilendirme, telsiz veya GSM telefonu gibi haberleşme sistemlerinden biri ile mutlaka yapılmalıdır.
Hastayı ambulans ile taşıyan personel, hastane öncesi bakım, hasta ve hastalıkları hakkındaki ayrıntılı bilgiyi yazılı olarak dökümante etmelidir. Hasta ile ilgili bu bilgilerin bir örneğini Acil Servisteki ilgililere teslim etmeli ve hastanın kalıcı acil tıbbi dosyasına eklenerek saklanmalıdır.
B. Acil Servis:
· Tüm acil servis çalışanları kendi bölgelerinde bulunan hastane öncesi tıbbi bakım protokollerini bilmelidir.
· Hasta olduğunu ifade ederek acil servise gelen veya getirilen tüm hastalar, aksi ispat edilinceye kadar potansiyel acil olarak kabul edilmeli, bir hekim tarafından eksiksiz olarak değerlendirilmelidirler. İlk bakımları süratle başlatılarak stabilizasyonu yapılmalı, gerekli girişimlerde bulunulmalı ve süratle tedavisi yapılmalıdır.
C. Hastanın Bakımının Sonuçlandırılması:
Acil servise müracaat eden bir hastanın bakımı hastanın taburcu edilmesi, ilgili bölüme yatırılması veya başka bir kuruma sevk edilmesi ile biter. Hastanın bir servise veya yoğun bakım yatırılması, veya başka bir hastaneye sevki konusunda kesin son kararı verebilecek yetkili bir uzman hekim görevlendirilmelidir. Gerekli olduğu hallerde acil servis hasta bakımına yardım etmek üzere çağrılabilecek icapçı uzman hekimlerin bir listesi çıkartılmalı ve Acil Serviste bulunmalıdır.
Acil Servisteki değerlendirilmelerden sonra hastanın herhangi bir servise veya yoğun bakıma yatışı gerekiyorsa, hastanın sorumluluğu ilgili hekime devredilerek hasta yatırılır. Hastanın yatışının gerekli olup olmadığını belirlemek amacıyla acil serviste uygun tetkik ve kısa süreli izlem yapılabilir. Ancak Acil Servisler yatırılarak ilgili bölüm hekimleri tarafından takip edilmesi gereken hastaların gözlem altına alınarak takip edildiği bölümler değillerdir.
Acil Servisler hastaların yatırılarak tedavi edildikleri birimler de değillerdir. Acil Servise başvuran hastalar ilk değerlendirilmeleri ardından gerekli stabilizasyonları sağlanıp, ilk girişim ve tedavileri başlanarak ilgili bölüme devredilmelidirler. Acil serviste bir hekim tarafından değerlendirilip, gerekli ise tetkik ve müdahalesi yapılıp yatışı gerekli olmayan hastalar taburcu edilebilirler.
Hastaneden taburcu edilen hastaların yakın takibini üstlenecek kapasitede hekim veya diğer uygun nitelikteki sağlık personelinin isim listesi hastane veya hastane tıbbi personelleri tarafından hazırlanarak dökümante edilmelidir. Hastalara takip amacı ile başvurabilecekleri hekim veya poliklinik hizmetleri ayarlanmalıdır.
Acil Servislerden taburcu edilen hastalara hastalıklarına özgü, matbuu veya okunaklı bir şekilde yazılmış, izlem için dikkat edilecek bilgileri içeren talimatlar verilmelidir (örn.; kafa travması veya ishal bilgilendirme formları gibi)
D. Hasta Sevkleri:
Bir hastanın başka bir hastaneye sevki gerektiğinde sevki uygun görülen hastane ile koordinasyon sağlandıktan ve hastanın sevki kabul edildikten sonra, hasta için matbuu bir sevk kağıdı eksiksiz olarak düzenlenmeli, her türlü girişimin uygulanabileceği tam teşekküllü bir ambulans hastanın nakli için hazırlanmalı, gerekli hallerde hastaya bir sağlık personeli eşlik etmeli ve sevk kağıdı hasta ile beraber sevk edilen hastaneye gönderilmelidir.
Hayati tehlikesi ve sakatlık tehlikesi taşıyan hastaların kurumun imkanları dahilinde uygun bakımları, stabilizasyonları ve tedavileri yapılmadan başka bir hastaneye sevk edilmemelidir. Ancak tıbbi ve teknik imkanların yetersizliği halinde sevk yapılmalıdır.
Hastaneler arası tüm hasta sevkleri, acil sağlık hizmetleri yönetmeliğine, yerel hastaneler arası kurallarına ve TATD'nin hastaneler arası hasta sevkleri politikalarına uygun olmalıdır
