Sistit mesanenin iltihabına verilen addır. Kadınlarda, uretra (mesaneyi dışarıya bağlayan boru) daha kısa olduğu için, erkeklerden çok daha sık görülür. Mesaneye ulaşan tüm iltihap etkenleri uretra yoluyla dışardan gelmiştir: Vajina, anüs ya da perine cildinden yukarı çıkarak mesane mukozasının iltihaplanmasına neden olurlar.
Sistit belirtileri
Belirtilerin ne kadar rahatsız edici, kimi zaman bıktırıcı olduğunu ancak sistit olmuş biri anlayabilir. Kişi hemen her kez enfeksiyonun başlamak üzere olduğunu anlar, ama kendi kendine geçeceğini düşüne rek aldırmaz. Hastalığın başlamasını hızla önlem alarak önleyebilirsiniz. Bunu yapmak çok önemlidir; çünkü, yinelesin diye bırakılırsa sistit süreğenleşir, ortadan kalkması çok zor olur.
Belirtiler şunlardır:
* Genellikle karnın alt bölümlerinde duyulan şiddetli bir ağrı. Ağrı kimi zaman bele ve sırta vurur (böyle bir durumda enfeksiyon böbreklere geçmiş olabileceği için hemen doktora gidin).
* Sık sık idrara çıkma gereksinimi duyulur. Kimi zaman tuvalete yetişemeden idrar kaçırılır, ama tuvalete varınca birkaç damla çıktığı görülür. Bu, mesane mukozasının iltihabı sonucu mesane kaslarının uyarılmasına bağlıdır. Birkaç damla idrar bile mesanenin kasılmasına neden olur.
* İdrar yaparken şiddetli ağrı. Ağrı, mesane kasları iltihaplı mukoza üzerinde kasılmaya başladığı zaman, yani başlangıçta, idrar yapma sırasında ya da en sonunda, kaslar mesanede kalan son birkaç damla idrarı dışarı atarken ortaya çıkabilir.
* Gece idrar yapmak için birkaç kez kalkmak.
* İdrarda kan çıkması (bu durum her zaman mesane mukozasının çok ciddi iltihaplarının belirtisidir). Kan kırmızı olabilir, ya da idrar hafif pembe renkli olabilir. İdrarınızda böyle bir değişiklik farkederseniz, incelenmesi için doktorunuza bir örnek götürün.
Sistit nedenleri
En sık görülen sistit nedeni enfeksiyondur (genellikle E. koli bakterileriyle). Normalde bu bakteri barsaklarda ve anüs çevresinde yaşar, ve uretradan yukarı çıkıp enfeksiyona neden olmaz; hiçbir soruna yol açmaz. Uretranın enfeksiyona yatkın kalmasını ve E. koli bakterilerinin çoğalmasını sağlayan bir hazırlayıcı etken her zaman vardır. Enfeksiyona hazırlayan kimi etkenler şunlardır:
* Kötü tuvalet alışkanlıkları,
* Cinsel ilişki sayısında ani bir artış bu duruma "balayı sistiti" denir.
* Mesaneye idrar sondası sokulması.
* Serviks ya da vajinanm kronik iltihabı.
* Mesanenin vajina üzerine fıtıklaşmasına neden olan ön vajina duvarının sarkması (mesanenin bu fıtıklaşmasına sistesel denir)
Sistitin enfeksiyon dışında nedenleri de vardır:
Bir vajina deodorantına, vajinayı yıkama sıvısına eklenen bir antiseptiğe karşı allerjik reaksiyon.
Banyo sırasında fazla sabun kullanmak ya da yıkanırken, kurulanırken çok sert ovuşturmak sonucu uretra ağzının ve perinenin tahriş olması.
Menopozdan sonra vajinada ve perinede kuruma ve incelme yapan hormon yetersizlikleri.
İyi yerleşmemiş bir diafram, peserlerin çok fazla kullanılması, spermisitlerin dikkatsiz kullanımı ya da çok uzun süre vajinada bırakılmış bir tampon yüzünden vajinanın tahriş olması.
Külotlu çoraplar, dar pantolonlar nedeniyle üretranın tahriş olması.
Sistitten korunma
Tuvalete gittikten sonra, özellikle dışkılamadan sonra iyice yıkanın. Tuvalette bide varsa basit, kokusuz bir sabunla (en iyisi bebek sabunu) yıkanın. Köpüğün vajina ya kaçmamasına dikkat edin. Yumuşak hareketlerle kurulanın; kurulanırken ovalamayın. Dışkılamadan sonra, önden arkaya doğru hareketlerle temizlenin. Banyo suyunuzda antiseptik maddeler kullanmayın; vajinayı yıkamayın.
Perine bölgesine baskı yapan külotlu çoraplar ya da dar pantolonlar giymeyin. Sentetik külot değil, emici pamuk külotlar giyin. Adet zamanında kullanılan bağlar bakterilerin üremesi için (anüsü üretraya bağladıkları için) tamponlardan daha elverişli bir ortam oluşturur.
Mesanede bakterilerin üremesini önlemenin en iyi yollarından biri sık sık idrara çıkmanızı sağlamak için bol miktarda sıvı almaktır. Günde en az bir buçuk litre sıvı almalısınız; içilecek en iyi sıvı da sudur.
Rahatsız edici bir vajinal akıntı varsa uygun tedavi için hemen doktora gidin.
Yinelenen sistit
Sistit nedeni belirlenememişse, hazırlayıcı bir iç neden (mesanedeki küçük anormallikler ya da mesane duvarındaki küçük polipler) olup olmadığını anlamak için tepeden tırnağa muayene olmanız gerekir. Hastanede sistogram (mesane radyoopam bir maddeyle doldurulduktan sonra çekilen Röntgen filmi) ve pyelogram (damardan verilen radyoopak maddenin böbreklerden atıldıktan sonra mesaneden geçerken filminin çekilmesi) yapılabilir.
Sistitin cinsel ilişkiden sonra yinelediğini farkederseniz, eşinizin penisi büyükse, mekanik tahrişe bağlı olabilir. Bu durumu hafifletmek için;
* Eşinizden daha nazik olmasını isteyin,
* Oral seks deneyin,
* Sizin için en rahat olan, penisin çok derine girmeden ikiniz için de doyum sağlayıcı pozisyonu bulana kadar çeşitli pozisyonlar deneyin.
* Penetrasyonun rahat olması, ağrılı sürtünmenin azalması için kayganlaştırıcı bir krem kullanın.
Sorununuzu kendinize saklamayın, eşinizle konuşun. Onun sorunu anlayışla karşıladığını, her şeyi düzeltmek istediğini göreceksiniz. Onu da işin içine katmazsanız sistitin ikiniz arasında bir engel olduğunu, sizin cinsel ilişkiyi reddetmenize neden olduğunu göreceksiniz. Bunun olmasına izin vermeyin.
