Endometriyosis genellikle hiç evlenmemiş orta yaşını geçmiş kızlarla, kısır kadınları etkileyen garip bir düzensizliktir.
Deyim şu anlama gelir: Dölyatağı astarının parçaları (endometriyum) ya dölyatağı kasında (bu şekilde büyür), yumurtalıklarda veya leğen kuşağının diğer kısımlarında küçük yuvalar (veya kistler) meydana gelir. Endometriyum'daki bu yuvalar minyatür dölyatakları gibidir ve adet devresinde biraz kanamaya sebep olurlar. Kan akamadığı için kist gerilir ve acı verir. Kadın, adet sırasında fazlalaşan ve son gününde en kötü durumuna gelen dismenorthe'dan yakınır. Bazen olduğu gibi, bir kist rahim gerisinde leğen kuşağında meydana gelmişse erkeğin penisi vajinanın derinliklerine girdiği zaman cinsel birleşme acı verici olabilir. Dismenorhea, acı verici cinsel birleşme veya hamile kalamayışından dolayı kadın doktoruna başvurur. Geçmişte tek tedavi ameliyattı. Fakat bugün doğum denetim hapı kapsamında olan ilâçlarla yapılan hormon tedavisi durumu düzeltebilir ve kadın isterse hamile kalma olanağını verir. Bazı kadınlar ameliyata, gereksinim gösterirler, fakat genellikle bir jinekologun yapması gereken tek şey göbeğin altında küçük bir yarık açmak ve oradan içeriye periskopa benzer bir alet sokmaktır. Böylece hastalığın durumunu saptayabilir. Bu küçük ameliyat anesteziyle yapılır ve acısızdır. Doktor endometriyosis'in cinsel organları ne oranda etkilediğini öğrendikten sonra bir ameliyat mı hormon tedavisi mi, yoksa her ikisinin mi gerekli olduğuna karar verebilir.
