Pek çok kadın gebeliğe herhangi bir biçimde karışmanın ahlaki, dinsel ve biyolojik açıdan yanlış olduğunu düşündüğü için kürtaja şiddetle karşı çıkar. Kimileri de aynı derecede şiddetle kürtajı savunur. Çoğumuzun duyguları ikisinin arasındadır; istenmeyen bir gebelik ortaya çıkınca çoğumuz karmakarışık duygular içinde bocalarız. Ailelerimizin, akraba ve arkadaşlarımızın durumu öğreneceğinden, cezalandırılmaktan korkarız. Ne yapacağımıza karar verememekten korkarız, bu kararsızlık sıkıntıyı arttırır. Yalnız başına karar vermekten korkarız. Tabii, anneliğin getirdikleri de bizi korkutur. Yasal ve tehlikesiz olduğunu bilmemize karşın kürtajdan da korkarız. "Ödeyebileceğimden daha fazla para gerekecek mi?", "Parasını sigorta öder mi?", "Canım yanacak mı?", "Ameliyat sonrası komplikasyonlar beni rahatsız edecek mi?", "Bir daha gebe kalabilecek miyim?", "Şimdi suçluluk duyuyorum, yaşamımın geri kalan bölümünde de bu duyguyu taşıyacak mıyım?", "Yaptığımdan pişman olup bebeği doğurmuş olmayı isteyecek miyim?", "Cinsellikten korkacak mıyım, bir erkekle yeniden doğru dürüst bir ilişkiye girebilecek miyim?", "Frijid olacak mıyım?", "Yeniden normal olacak mıyım?".
Bütün bu korkuları duymanız ve ruhsal olarak bunlardan etkilenmeniz kimi zaman çok normaldir. Kürtajdan sonra doğum sonrası bunalımına bile girebilirsiniz. Kürtajdan sonra kendinizi birkaç hafta hüzünlü, üzgün, ağlamaklı, yetersiz, beceriksiz, kararsız duymaya hazırlıklı olun. Ne var ki, çoğu kadın üzgün olsa da bir süre sonra ferahlama duyar. Önünüzde zor günler bulunacak, bir desteğe gereksiniminiz olacaktır. Kürtajdan önce bu desteği sağlamaya çalışın. Bir arkadaşınızdan yardım isteyin, arkadaşınızın kürtaj sırasında ve kürtajdan sonra yanınızda bulunmasını sağlayın. Bu arkadaş doktorunuzsa daha da iyi; anne ya da babanızsa çok şanslısınız; eşinizse dünyalar sizin olmalı. Bulacağınız kişiye gereksinim duyacağınızı, yanınızda olursa kürtaj sonrası bunalımından daha kolay çıkabileceğinizi unutmayın.
Tıbbi olmayan kürtajlar
İşini bilen bir doktorun ellerinde, steril hastane ve ameliyathane ortamında kürtaj, oldukça tehlikesiz bir cerrahi girişimdir. Ne var ki, yasal olmayan pek çok kürtaj yöntemi vardır. Bunlar tehlikeli, yetersiz yöntemlerdir ve temelleri kocakarı masallarına dayanır. Unutmayın ki:
— Ağızdan alındığında tehlikesiz ve yeterli bir kürtaj yapacak hiçbir kimyasal madde yoktur. Böyle etkileri olduğu ileri sürülen maddeler o kadar büyük miktarlarda alınmalıdır ki o zaman da, zehir etkisi yaparlar.
— Sıcak banyo, yarım şişe cin, yüksek bir yerden atlamak ya da düşmek ancak gebelik zaten sona erecekse düşüğe sebep olur.
— Ne yaptığını bilmeyen bir kişinin rahime sivri bir cisim sokması düşüğe neden olur, ama aynı zamanda gebe kadını öldürme, en azından acil kan nakli gerektirecek derecede ciddi bir kanama, ya da kadını yaşam boyu kısır bırakacak ciddi bir enfeksiyon tehlikesi büyüktür.
DÜŞÜK
Gebeliğin tıbbi yöntemlerle sona erdirilebilmesinden başka, kendiliğinden düşük de olabilir. Her iki durumda da gelişen fetusun büyümesi durdurulmakta ve annenin vücudundan ayrılmaktadır. Halkın ağzında kürtaj gebeliğin tıbbi olarak sonlandırılması anlamına gelmektedir. Bu durumun dışardan müdahale olmadan oluşmasına ise düşük denir.
Genelde ilgili kesin rakamlar vermek güç olsa da düşüklerin sanılandan daha fazla oluştuğunu söyleyebiliriz. Kimi zaman düşük olduğunun farkına bile varılmaz, kimi zaman da farkına varılsa bile yetkililere bildirilmez. İlk haftalarda düşük olduğu görülse bile bundan emin olunamaz; ilk haftalarda çok sık düşük olduğu sanılmaktadır. İlk gebeliklerin üçte birinin düşükle sonlandığı söylenir; bunun ardından sağlıklı ikinci gebelikler gelir. Rahmin tam gelişmesi için bir denemeye gerek duyduğu varsayılmaktadır.
Erken dönemde farkına varılmadan geçirilen düşükleri saymazsak, başlayan gebeliklerin 1/5 - 1/10'u düşükle sonlanır. Kadın yaşlandıkça bu sayı artar.
Düşüğe neden olan etkenler arasında yetersiz yuvalanma, fetusun yuvalandıktan sonra normal büyüme hızına erişememesi ve yetersiz hormon dengesi vardır. Neden, ne olursa olsun, doktorların çoğu erken düşüklerin yararlı olduğunu, çünkü embriyonun zaten normal olmadığını savunur.
Tanınabilen düşüklerin büyük çoğunluğu gebeliğin 12. haftasından önce ortaya çıkar. %50'si ise ikinci ve üçüncü aylarda olur. Buna benzer olarak beş kürtajdan dördü ilk 12 hafta içinde yapılır. Bu dönemde kürtaj basit bir müdahaledir ve gebeliğin gelişmişliğine göre lokal ya da genel anestezi altında yapılır.
Gebe olduğunuz kesinleştikten sonra kürtaj isteyip istemediğinizi ve bütün seçenekleri doktorunuzla konuşmalısınız. Doktorunuz daha sonra durumunuzun yasalara uygun olup olmadığını incelemeli ve her şey, kendisine iyice anlatılmalıdır. Kürtaj hakkında bilmediğiniz konuları sorun. Kürtaj hakkındaki duygu ve düşüncelerinizi belirtmeye hazır olun. Ortaya çıkabilecek yan etkileri öğrenin. Kürtaj yaptırdıktan sonra psikolojik yardım ve destek, doğum kontrolü üzerine öğütler ve ilaçlara gerek olacağını unutmayın.
Kürtaj yaptırmak için en uygun zamanın gebeliğin ilk 12 haftası olduğuna kuşku yoktur. Özellikle 16 haftadan sonra kürtaj zorlaşmakla kalmaz, kürtajı vajina yoluyla yapmak tehlikeli olur. Bu zamandan sonra, kürtaj uterusun kasılmasını sağlayan prostaglandin adlı kimyasal maddelerin uterus boşluğuna verilmesiyle yapılır. Müdahale 18 saat sürebilir ve oldukça sancılıdır.
Kürtajın tehlikeleri
Yasal, tıbbi kürtajda da kimi zaman aşağıda sayılan komplikasyonlar görülebilir. Kürtajı düşünürken bunların her birini aklınızda tutmalısınız. Ne var ki, günümüzde İngiltere'de kürtaj sonucunda her yıl yalnızca 5 kadın yaşamını yitirmektedir. Kürtaj yasallaştırılmadan önce bu sayı her yıl 60'ı bulmaktaydı.
1) Fallop tüplerinin enfekte olması.
2) Fallop tüplerinin tıkanarak ya da yapışarak kısırlığa neden olması.
3) Ektopik gebelik (Fallop tüplerinde gelişen gebelik) olasılığı.
4) Servikal kanalın biçimini yitirmesi: her kürtajda vajinadan yapılan genişletme işlemi sırasında kanal gerilir, ilerde eski biçimine dönemez ve kendiliğinden düşük olasılığını artırır.
5) Çok seyrek olarak uterus delinebilir. En kötü olasılıkla histerektomi olmanız gerekir.
Kürtaj sonrası cinsel ilişkiye ne zaman başlayabilirim?
Doğum kontrolü uyguluyorsanız, ve canınız istiyorsa kürtajdan 2-3 hafta sonra cinsel ilişkide bulunabilirsiniz. Daha erken ilişkide bulunmayın, çünkü kürtajdan hemen sonraki günlerde üreme organları enfeksiyonlara oldukça açıktır.
Kürtajdan sonra normale dönmem ne kadar zaman alır?
Gebeliğinizin ilk 12 haftasında kürtaj yaptırdıysanız bir hafta içinde normale dönebilirsiniz. Ne var ki, ruhsal açıdan kendinizi eskisi gibi duymanız uzun zaman alır. Bu süre bireyden bireye değişir. Çoğu kadın kürtajın ruhsal etkilerinden 3-4 haftada kurtulur. Kimisinde bu süreç aylar alır.
Kürtajdan sonra ne yapmalıyım?
— Kürtajdan sonra bütün gün dinlenin, en az üç gün zorlu işlerden kaçının.
— Aşın miktarda kanama, kusma, ateş, vajinal akıntı ya da karın ağrısı olursa hemen doktorunuza danışın.
— Kürtajdan sonra iki, üç hafta tampon kullanmayın, cinsel organlarınızı yıkamayın.
— Kürtajdan üç gün sonra (sancılı bir adet kanaması gibi) her zamankinden fazla miktarda kanama olabilir. Ne var ki, bu durum kısa sürmelidir. Eğer uzarsa doktora gidin.
— Kürtajdan bir hafta kadar sonra kontrol için doktora muayene olun.
— Kürtajdan en fazla bir hafta sonra doğum kontrolü uygulamaya başlayın.
Kürtaj yöntemleri
Vakumla kürtaj:
Gebeliğin 4-12. haftaları arasında yapılır. Genellikle lokal paraservikal blok ya da genel anestezi altında yapılır. Bir dizi genişletici buji kullanılarak serviks açılır, gebeliğin süresine göre uygun boyda bir emici boru sokulur. Boru, pompalayıcı bir makineye bağlanır; gebelik kesesini ve kalın uterus zarını tümüyle çıkarana kadar uterus içinde gezdirilir. Bu işlem 3-5 dakika sürer. Genellikle hastaneye yatırılmadan halledilir. Bir miktar sancı ve kramp olacaktır, ama çoğunlukla bir iki saat içinde eve dönebilirsiniz. 1-2 haftadan önce tümüyle iyileşmeyi beklememelisiniz.
Dilatasyon ve evakuasyonla kürtaj
Gebeliğin 13-24. haftalarında yapılır. Vakumla kürtaj gibi, yalnız daha ilerlemiş gebeliklerde, genel anestezi altında yapılır. Genişletici bujiler ve emici borudan başka, fötus ve plasentaya ait dokuları çıkartmak için başka cerrahi aletler de kullanılır. Müdahaleden sonra uterusun kasılması için ilaçlar verilir. Bu işlem 30 dakika sürer; iyileşme süresi vakumla kürtajdaki gibidir.
Dilatasyon ve kürtaj
Gebeliğin 12-16. haftalarına kadar yapılır. Vakumla kürtajdaki gibi uterus genel anestezi altında bujilerle genişletildikten sonra uterus zarı küretler (sivri, kaşık gibi uçları olan ince metal borular) aracılığıyla kazınır. 10-20 dakika kadar sürer, iyileşme vakumla kürtajdaki gibidir. Kimi zaman kürtajdan sonra birkaç gün hafif bir kanama olabilir.
