ÇÖLYAK HASTALIĞI
Çölyak Nedir?
Çölyak hastalığı, gluten maddesine karşı bağırsakta duyarlılıkla seyreden immün bir rahatsızlıktır. Gluten buğday, arpa ve yulafta bulunmakta olan bir proteindir. Aynı zamanda birtakım vitaminlerin, yiyecek desteklerinin ve ilaçların içinde de gluten bulunabilir. Hastalık "spru" ya da "glutene duyarlı enteropati" olarak da isimlendirilir.
Çölyak hastalığında glutene karşı ince bağırsaklarda immün bir tepki gelişmektedir. Bu tepki sebebiyle ince bağırsakta emilim yüzeyini olumsuz etkisi altına alan doku hasarı meydana gelir. İnce bağırsağın iç yüzeyinin anatomik yapısı değişir. Sonuçta ince bağırsakta ki besin emiliminden sorumlu olan yüzey azalmaya başlar. Emilim deformitesi (bozukluğu) ortaya çıkmaktadır.
Çölyak hastalığı kalıtımsal özellikler göstermektedir. Aile içinde birden fazla sayıda bireyde görülüşü bu sebepten ötürü fazladır. Çölyak hastalığı tanısı konduğunda bilhassa birinci dereceden akrabalar da hastalık yönünden değerlendirilmeli ve uygun metodlarla taranmalıdır. Çölyak hastalığının görülüşü buzdağına benzetilir. Tanısı konan klinik vakalar çölyak hastalığı bulunanların küçük bir bölümüdür. Vakaların büyük çoğunluğu tanısı koyulmadan senelerce yaşarlar.
Çölyak hastalığı mühim bir rahatsızlıktır. Uzun süreli sindirim problemlerine neden olur. Bağırsakta emilim bariz biçimde bozulur. Bundan dolayı kansızlık, zayıf ve basit kırılabilir kemik dokusu, kaşıntılı deri döküntüleri, büyüme geriliği, zayıflık, uzun süren cıvık dışkılama çokça görülmektedir. Çölyak hastalığı değişik bulgularla da seyredebilir. Kabızlık bunlardan bir tanesidir.
Çölyak belirtileri nelerdir?
Karın ağrısı, şişkinlik, gaz, yorgunluk, ishal, kilo kaybı, büyüme geriliği en fazla görülmekte olan belirtileridir. Bazı zamanlar çölyak hastalığı tek bir belirtiyle tanımlanır. Demir eksikliği, kabızlık ve büyüme geriliği örnek olarak verilebilir.
Çölyak hastalığının teşhisi basit olmaz. Uzun yıllar akıla gelmeden seyredebilir. Düşünüldüğünde öncelikli olarak kan testleri ile tanısal yaklaşıma başlamak gerekir. Eğer kan testlerinin sonuçları klinik şüpheyi desteklerse biyopsi yapılması gerekir. Kesin tanı biyopsi neticesi doğrultusunda konur.
Çölyak nasıl tedavi edilir?
Tedavisi diyetten gluten içeren gıdaların çıkarılışı ile olanaklıdır. Kısaca glutensiz diyet uygulanmaktadır ve bu yaklaşım yaşam boyu sürdürülmelidir.
