HAMİLELİKTE ZARLARIN ERKEN AÇILMASI VE SULARIN ERKEN GELMESİ
Doğum sancısı olmadan kesenin açılışı "zarların erken yırtılması" olarak tanımlanır.
Normal şartlar altında gebelik ürünü bir zar katmanı tarafı ile kaplanalan bir kese içinde bulunmaktadır. Bu keseye amniyon kesesi, çevrelemekte olan zara amniyon zarı, içerisindeki sıvıya da amniyon mayisi ismi verilir.
Amniyon kesesinin ve sıvısının sağlıklı bir gebelik ve bebek gelişmesi amaçlı büyük önemi bulunur. Bu kese gelişmekte olan bebeği dış faktörlere karşı korur, içermiş olduğu sıvı bebeğin rahat hareket etmesine imkan sağladığından kas gelişimine yardımcı olur, bebeğin sabit sıcaklıkta kalmasını sağlar, travmalara karşı yumuşak bir yastık işlevi görmektedir. Bebeğin normal fonksiyonları, büyüme ve gelişimi ve rahat hareket etmesini meydana getirmek amacı ile amniyon sıvısı gerekir. Bu sıvı, amniyon ve koryon olarak isimlendirilen zarlarla çevrilidir ve hamilelikte oldukça mühim fonksiyonları olan dinamik bir sıvıdır.
Doğum sancılarının başlamasından sonra rahim ağzı tam açık oluğunda yani 10 cm. açıldığında amniyon kesesi yırtılır ve sonra doğum yapılmaktadır. Kesenin doğum sancıları başlama dan evvel açılmasına erken membran rüptürü (EMR) ismi verilir. Halk arasında "suları geldi" deyimi bu hadiseyi anlatmak amacıyla kullanılır. Kesenin sancılar başladıkltan sonra, fakat rahim açıklığı 10 santim olma dan evvel açılmasına ise vakitsiz membran rüptürü ismi verilir. Bu durum klinik olarak bir öneme sahip olmaz. Tüm gebeliklerin yaklaşık %10'unda görülmekte olan erken membran rüptürü (zarların erken acılması) sebebi birtakım hallerde saptanamaz. Daha çok suçlanan sebepler enfeksiyonlardır. Bilhassa idrar yolu enfeksiyonu ve vajinal (rahim) enfeksiyonlar buna neden olabilir. Bununla birlikte rahim hacminin aşırı artmış olduğu polihidramniyos, çoğul hamilelik gibi hallerde veya rahime ait şekil bozukluklarında da görülebilmektedir.
Annenin beslenme bozukluğu, düşük sosyoekonomik düzey, karına gelen direk travmalar, cinsel münasebet gibi etkenler de EMR'nin olası nedenleri arasında olur.
Anne adayları genelde zarların yırtıldığını ansızın sıvı boşalması biçiminde fark ederler, birtakım hallerde zar rahimin üst kısımlarından yırtıldığında azıcık bir miktar idrar kaçırır şekilde hafif akıntılar olabilir Bu tür şikayetler ile gelen gebelerde yapılmakta olan vajinal muayenede rahim ağzından sıvı kaçağının görülüşü ile tanı koyulur. Az miktarda akıntı var ise emin olmak amacıyla gelen sıvını asitlik derecesine bakılıp teşhise gidilir. Bununla birlikte ultrasonografide amniyon sıvısının azalmış olması tanıya destektir.
Vakaların %60 ila 80 kadarında sular gelip daha sonra 24 saat içinde doğum sancıları başlamaktadır. Bundan dolayı EMR erken doğum tehdidinin mühim bir sebebidir. Bu sisteme göre normal doğum olarak takip edilen gebelerde birtakım hallerde doktor doğumu hızlandırmak amacıyla amniyon kesesini yapay olarak açabilir. Zarlar açıldığında dış dünya ile temas sağlayan gebelik ürünü enfeksiyonlara açık duruma gelmektedir. Bu durum bebek ile annenin hayatını tehlikeye atabilecek neticeler doğurabilir. Aynı şekilde bu hastalar abruptio plasenta yönünden risk altındadır. Bebek yönünden bakıldığında ise kordon vajinadan (rahim) dışarı sarkabilir. Bu oldukça tehlikeli ve acil sezaryen gerektirmiş olan bir haldir. Küçük hamileliklerde eğer bebekte bir duruş deformitesi (bozukluğu) var ise bebeğin kolu dışarı sarkabilir. .
Erken membran rüptürü (EMR); amniyon kesesinin doğum henüz başlamadan yırtılışı ve suların gelmeye başlamasıdır. Amniyon kesesinin yırtılmasının ardından bebekle dış dünya arasında bulunan mikrop geçişini engelleyici filtre mekanizması artık ortadan kalkmış olmaktadır. 37. gebelik haftasın dan evvel amniyotik membran yırtılmış ile prematüre EMR denilir. Erken membran rüptürü, erken doğumun en önde gelen sebeplerindendir.
Tüm gebeliklerin yaklaşık %10'unda görülür. Anne adayları ansızın vaginadan boşalan bir sıvıdan bahsederler. Lakin bu sıvı boşalması her zaman çok belirli olmayabilir ve aralıklı olarak azıcık bir miktar gelebilir.
EMR Neden Olur?
Nedenleri çeşitlidir; en çok enfeksiyonlar sorumlu tutulmaktadır. Bilhassa idrar yolu enfeksiyonları ve vaginal enfeksiyonlardan şüphelenilmektedir.
Enfeksiyonların haricinde servikal yetmezlik (rahim ağzı yetmezliği), çoğul gebelik, polihidramniyos, annenin yetersiz beslendiği durumlarda ve sigara kullanımı gibi durumlarda da EMR görülebilir.
Tanı; şüphelemekle başlamaktadır. Anne adayının su gelmesi ile alakalı kuşkusu olduğunda, muayene ve ultrason uygulanmaktadır. Serviksi (rahim ağzı) görmek amacıyla yapılmakta olan spekulum muayenesinde amniyotik sıvının geldiği görülebilmektedir. Şüpheli durumlarda, turnusol kağıdı ile gelen sıvının pH ölçümü yapılarak amniyon sıvısı mı, yok ise servikal mukus mu ayırt edilebilmektedir. Aynı şekilde yapılmakta olan ultrason yardımı ile bebeğin etrafını saran amniyon sıvısı miktarı araştırılır.
Sularının gelmesi şikayeti ile müracaat etmiş bir gebe için öncelikle muayenesi yapılır, değerlendirilir ve tanı kesinleştirilmektedir. Eğer sular bütünüyle boşalmış ise ve gebelik yaşı uygun ise 24 saat kadar beklenebilir. 34* 36 haftadan küçük hamileliklerde bebeğin akciğer büyümesini hızlandıracak tedaviler uygulanmaktadır. 24 saat içinde sancılar başlamaz ise antibiyotik tedavisine başlanır ve doğumun başlatılışı maksadı ile yapay sancı verilmektedir. Yukarıdan ve küçük bir alandan yırtık ve sıvı kaybı var ise uygun tedbirler ile hastane koşullarında akıntı kesilene kadar beklenir. Bu zaman zarfında bünye meydane gelen bu açıklığı onarır ve amniyon mayii devamlı yapılmakta olan bir madde olduğu için eksik kısa bir zamanda telafi edilmektedir. Tedavide en mühim unsur antibiyotik ile enfeksiyonun engellenmesidir. EMR tanısı konduktan sonra gebelik haftası, genel fizik muayene bulguları, kan analizleri ve bebeğin genel durumu değerlendirilerek tedavi planlanır. EMR'de en mühim komplikasyon(istenmeyen durum) erken doğumdur. Genelde suların gelmesinden başlayıp 24 saat içinde doğum hadiseyi başlamaktadır.
İlgili aramalar: hamilelikte suların erken gelmesi, hamilelikte zarların erken açılması, gebelikte zarların erken açılması, emr nedir, hamileyken suların erken gelişi
