ÖKSÜRÜK
Öksürük solunum yolu hastalıklarında en fazla görülmekte olan belirtilerden bir tanesidir. Solunum yollarına giren yabancı cisimleri veya içeride meydana gelen bronş salgısı, balgam, kan ve benzeri patolojik maddeleri dışarı atmak için bir refleks şeklinde ortaya çıkmaktadır. Şiddetli bir soluk vermeyle beraber gırtlağın kapanmasına imkan veren ses tellerinin kasılmasından olmaktadır. Göğüs kaslarının bu sıradaki ani kasılmasına karın kasları da eşlik eder. Soluk borusunun içerisindeki basıncın yükselmesi gırtlağı açılmaya zorlar ve zorlanan gırtlaktaki ses tellerinin titreşimi tipik öksürük sesinin çıkışına neden olur.Öksürük solunum yollarının herhangi bir bölümünün uyarılmasıyla gelişmekte olan bir refleks olmaz. Örneğin, akciğer hava keseciklerinin (alveol) duvarı uyarıldığında insan öksürmez. Öksürük öncelikli olarak gırtlak, soluk borusu ve bronşların bir bölümünden kaynaklanır.
Zatürree gibi bir akciğer hastalığında balgam bronşlara ulaşmadıkça öksürük görülmemektedir. Akciğer zarı (plevra) hastalıklarında, örneğin plörezideyse inatçı bir öksürük bulunur. Solunum yollarında gerçek bir hastalık olmadan da histeri ve psikolojik gerginliğe bağlı, sinirsel öksürük görülebilmektedir.
ÖKSÜRÜĞÜN TÜRLERİ
Kuru öksürük: Balgam çıkmaz. Gırtlak, soluk borusu ve bronş iltihaplarında, akciğer zarı hastalıklarında, veremin başlangıç süreci boyunca görülmekte olan öksürük türüne örnektir. Gülhatmi, izlanda likeni, ciğerotu, ebegümeci ve sinir otu gibi bitkiler öksürük gidermek amaçlı kullanılabilir.
Balgamlı öksürük: Değişik miktarlarda da olsa balgam her zaman bulunur. Fakat hastanın küçük çocuk, yaşlı ve benzeri olması gibi hallerde öksürükle dışarı çıkartılamaz, yutulur. Kekik, anason, ökaliptus ve nane içeren ilaçlar fayda vermektedir. Bunlar solunum yollarını dezenfekte eder. Öksürüğün yumuşatılmasında bu gibi bitkilerin karışımından elde edilen merhemlerin göğüs ve sırta sürülüşü de fayda vermektedir.
Nöbet halinde öksürük: Derin ve gürültülü bir soluk alma ile kesilen, arka arkaya şiddetli öksürüklerden olmaktadır. Karakteristik olarak boğmacada görülür, ama bronş mukozasının zedelendiği hallerde veya solunum yollarına yabancı cisimler kaçtığında da meydana gelebilir.
Havlar gibi öksürük: Öksürük kuru ve hastanın sesi kısıktır. Larenjit, difteri ve benzeri hastalıklardan kaynaklı ses telleri iltihabında, öncelikli olarak de küçük çocuklarda akut gırtlak, soluk borusu ve bronş iltihabında görülmektedir.
İki tonlu öksürük: Farklı tonlarda iki sesin birleşmesiyle ortaya çıkmaktadır. Seslerin biri gırtlakta ses telleri düzeyinde, öbürü soluk borusu ve bronşlarda olmaktadır.
Kısık öksürük: Çok huzursuzluk vermektedir. Gırtlakta tümör veya verem gibi ses tellerinin ağır lezyonlarında görülmektedir.
Psikojenik öksürük: Kişi sinirlenince ya da heyecanlanınca belirli olmaktadır.
İnek öksürüğü: Ses telleri felci ya da solunum kasları zayıflığında ortaya çıkmaktadır. İneklerde rastlandığı gibi, şiddeti fazla olmayan, güçsüz bir öksürüktür.
Metalik öksürük: Ana nefes borusunu ve büyük bronşları alakadar edici hastalıklarda yüksek tonda, metalik tınılı bir öksürüktür.
Boğmaca öksürüğü: Ani, kuvvetli, tekrar eden öksürük krizleridir. Bir günde 10* 25 kez tekrarlar. Ağır vakalarda boyun damarlarında genişleme, gözlerde dışarıya doğru fırlama, morarma görülebilmektedir. Öksürük krizi nihayetinde ötme biçiminde tipik bir ses duyulur.
Kusturucu öksürük: Şiddetli öksürük nöbetleri, kusma ile sona erer. Bu duruma çocuklarda genelde rastlanır Bu tür kusmaların mide hastalıklarıyla hiç bir ilgisi bulunmaz.
İdrar kaçırtan öksürük: Daha çok, ileri yaşlardaki kronik astımlı hanımlarda görülmektedir. Hasta, öksürükten çok idrar kaçırmaktan şikayetçi olduğu halde bunu doktora söylemeye çekinir.
Sigara öksürüğü: Sigara içenlerdeki öksürük bronş tahrişinin bir belirtisidir. Bu hastalar için iyi olasılık yeni başlayan bir kronik bronşit, kötü olasılık ise bronş kanseridir.
Gece öksürüğü: Gece hastayı uykusundan kaldıran öksürüğe sol kalp yetersizliğinde, astım hastalığında, geniz akıntısı bulunanlarda ve reflüde rastlanmaktadır.
Yemek öksürüğü: Öksürüğün yemeklerle bir ilişkisi varsa, mide fıtığı, yemek borusu iltihabı ve mide hastalıkları akla gelmelidir.
Gıcık biçiminde öksürük: Daha çok üst solunum yolları hastalıklarında rastlanan, boğaza bir şey yapışmış da onu atmak isteme çabasını gösteren öksürük türüdür.
ÖKSÜRÜK İHMAL EDİLMEMELİ
Hafif halsizlik ve kuru öksürük genel olarak üst solunum yolu enfeksiyonlarına işaret eder. Balgamlı ve sık oluyorsa, buna ateş de ekleniyorsa zatürreenin işareti olabilir. Öksürüğün adından dışarı atılan balgamın rengi, hastalığın gidişatında baz alınacak temel etkenlerdendir. Balgam rengi beyazdan sarı ve yeşil renge dönüyorsa hastalık ağırlaşıyor manasına gelmektedir. Bundan dolayı öksürüğün gelişimi, şekli ve sıklığı mutlak suretle takip etmek gerekir.
ÖKSÜRÜĞÜN TEDAVİSİ
ÖKSÜRÜK tedavisi, bağlı olduğu hastalığa yönelik olmalıdır. Öksürüklerin büyük bölümü şikayete yönelik ilaçlarla tedavi edilmektedir. Az sayıda olanı antibiyotik tedavisine gereksinim duymaktadır. Kuru öksürük, hava kirliliği ya da sigara gibi tahriş sebepleri yok edildiği zaman birçoğu kez kesilir. Havanın nemlendirilmesiyle beraber öksürük büyük oranda azalmaktadır. Enfeksiyon varsa, antibiyotikler yardımı ile tedavi etmek gerekir. Astıma bağlı öksürük ise antibiyotiğe yanıt vermemektedir. Bu hastalar için fısfıs ve alerji ilaçları önerilmektedir. Alerjili kişilerin dörtte bir tanesinde reflü bulunur. Reflü tespit edilip tedaviye rağmen gece öksürükleri olan kişilere akşam yemeklerini az ve erken yemesi önerilmektedir. Bu kişiler mutlak suretle yüksek yastıkla yatmalıdırlar. Kalp yetmezliği nedeniyle tedavi gören hastalar ise gece öksürükleri var ise bunu doktorlarına anlatmalıdır. Bu öksürükler tedavi yetersizliğinin veya hastalığın ağırlaştığının ifadesi olabilir.
ÖKSÜRÜK NASIL GEÇER
Öksürüğün tedavisi bağlı olduğu hastalığa yönelik olmalıdır. Kuru öksürük, hava kirliliği ya da sigara gibi tahriş sebepleri yok edildiği zaman birçoğu kez kesilir. Güzel bir havalandırma ve havanın nemlendirilmesiyle beraber öksürük büyük oranda azalmaktadır. Enfeksiyon kapılmış ise bu öksürük, antibiyotikler yardımı ile tedavi etmek gerekir. Enfeksiyonlardan kaynaklı olan öksürükler, pisliklerin akciğerlerde birikmemesi için, kesilmeyip, tersine, desteklenir.
İlgili aramalar: öksürük, öksürük nedir, öksürüğün nedenleri, öksürüğün tedavisi, öksürük nasıl geçer, öksürüğün türleri, öksürük çeşitleri
