AFP (Alfa Feto Protein) Yüksekliği
AFP normal değeri nedir?
Anne kanında ölçülen AFP değerleri "MoM" ile belirtilmektedir. Bu değerin 2.5 MoM'un üzerinde olması yüksek kabul edilir.
AFP yüksekliğinin nedenleri nelerdir?
Erişkin bir insanda da (kadın ya da erkek) karaciğer tümörü, hepatit, yumurtalık kanseri gibi birtakım nedenler ile AFP yükselebilmektedir. Burada mevzubahis olan AFP yüksekliği gebeliğin 16 ila 20 haftaları içerisinde anne kanında yapılmakta olan AFP ölçümünün yüksek olmasıdır. Anne kanında bulunan AFP bebekle ilgili türlü anomalilere bağlı yükselebilir. Bunlar:
* Nöral tüp defektleri (Açık spina bifida, anessefali, ensefalosel, eksensefali)
* Bebeğin karın duvarında olan anomaliler (Barsakların karnın haricinde olması, omfalosel, gastroşizis)
* Bebekte birtakım böbrek anomalileri, renal agenezi (böbreğin gelişmemesi)
* Bebekte doğumsal cilt defektleri (Epidermolysis bullosa , aplasia cutis)
* Bebeğin akciğerinde kistik adenoid malformasyon
* Bebeğin idrar yollarında tıkanshy;ma (üretral obstrüksiyon)
* Fetal tümörler (teratom)
* Oligohidramnios (Bebeğin suyunun az olması)
* Turner sendromu
* Kistik higroma
* Doğumsal amputasyon, amniyotik band sendromu
* Bebeğin sindirim sisteminde tıkanma: Duodenal atrezi , özefagus atrezisi , doğumsal diafragma hernisi
Spina bifida bebeğin omuriliğinde tam birleşememe halidir. Açık ve kapalı spina bifida biçiminde olabilir. Açık spina bifidada AFP yükselir fakat kapalı spina bifidada AFP yükselmez, bu testle tespit edilemez.
AFP'nin yüksek çıkışı halinde ne yapılır?
Yukarıda belirtildiği üzere AFP yükselmesi bebekte kesin olarak bir hastalık olduğunu göstermemektedir. Bu bir tarama testidir, kesin netice için başka yöntemler uygulanmaktadır. (AFP değeri hafif yüksek yani 2.5 MoM üzerinde gelmişse tekrar AFP ölçümü yapılabilir, bilhassa hafif yüksek değerler tekrar edildiğinde normal çıkabilir.) AFP yüksek çıkmışsa öncelikli olarak detaylı ultrason incelemesi ile buna neden olabilecek nöral tüp defekti, karın duvarı defekti (omfalosel, gastroşizis) gibi anomaliler araştırılır. Bu tür anomaliler ultrason yardımı ile yüksek miktarda saptanabilir. Ultrasonda bebekte anomali tespit edilir ise anomalinin ciddiyetine göre aile ile görüşülerek gebeliğin sonlandırılmasına ya da devamına karar verilmektedir.
Eğer detaylı ultrason incelemesi ile bebekte bir anomali saptanamaz ise amniyosentez ile bebeğin amniyon suyundan alarak incelemek gerekir. Amnion sıvısında AFP (AFAFP) ve Asetilkolinesteraz (AChE) değerlerine bakılır. Eğer amnion sıvısında AFP ve asetinkolinesteraz değerleri yüksek çıkarsa bebekte %96 oranında açık nöral tüp defekti vardır manasına gelmektedir. Bilhassa küçük nöral tüp defektleri ve küçük ensefaaloseller ultrason yardımı ile saptanamayabilir, amnion sıvısı incelenmesi ile saptanabilir. Amnion sıvısında bebekte kromozomal anomali varlığı da araştırılabilir.
