SEDASYON VE ANALJEZİ
O Opium, opioid ve opiat terimlerinin arasındaki farkı açıklayınız?
Opium: 20’den fazla alkoloide kaynaklık eden haşhaş bitkisinden köken alan meyve ekstresi olup yunanca bir kelimedir.
Opiat: Opium bitkisinden türetilen bir madde olup uykuyu indükleyebilir ve morfin ve kodein opium bitkisinden köken alan doğal ilaçlara örnektir.
Opioid: Opiumdan türetilen sentetik bir ürün olup narkozu indükleyebilir. Fentanil (Sublimaze), meperidin (Demerol) sentetik opioidlerdir.
O Lokal anesteziklerin en sık olarak neden olduğu yan etkiler nelerdir?
Vezikülasyon ve sızıntıya kadar ilerleyebilen eritem ve piruritis ile karekterize olan kontak dermatit en sık görülen lokal yan etkidir.
O Asetaminofenin (Tylenol) yarılanma ömrü nedir?
Yarılanma ömrü 2-3 saattir ve karaciğerde metabolize olur ve renal hastalıktan etkilenmez.
O Nalokson (Narcan) kullanımı için endikasyon nedir?
Nalokson, opioid veya opiatların neden olduğundan şüphe edilen veya bilinen hipotansiyonu, solunum depresyonunu önlemek ve tedavi etmek için kullanılan narkotik antagonisti bir ajandır.
O Nalokson nasıl uygulanabilir?
İntravenöz yol önerilmesine rağmen, 0.1 mg/kg dozunda veya 20 kg’dan veya 5 yaşından büyük olanlarda ise 0.2 mg/doz aynı dozda endotrakeal, intramuskuler veya subkutan yoldan hızlıca verildiğinde de etkili olabilir ve eğer cevap alınamaz ise tekraralayan dozlar 2-3 dakikada bir uygulanabilir.
O Hangi spesifik klinik durumlarda naloksan kullanılabilir?
Orjini bilinmeyen komada, neonatal oipat depresyonunda, aşırı doz narkotik kullanımı şüphesinde santral sinir sistemi depresyonunu düzeltmek için naloksan kullanılabilir.
O Süksinilkolin (Anectine) kullanımının kontraendikasyonları nelerdir?
Aile öyküsü veya kendi bireysel öyküsünde maliğn hipertermi, iskelet kaslarında myopati ilaca karşı hipersensitivite olduğu bilinen hastalarda süksinilkolin kontraendikedir. Öyküsünde psödokolinesteraz eksikliği olan bir hastada da kullanılmamalıdır. Hiperkalemiye bağlı ventriküler aritmi olduğu şüphe edilen çocuk ve infantlarda da kullanımından kaçınılmalıdır.
O Benzodiazepinler santral sinir sisteminin hangi özel bölgeleri üzerine etki gösterirler ve bu bölgeler nerede yerleşmişlerdir?
Benzodiazepin reseptörleri talamus, limbik sistem ve serebral korteks gibi beynin birçok bölgesinde bulunurlar. GABA reseptör-klor iyon kanal kompleksinin bir parçasını oluştururlar ve benzodiazepinler bu reseptöre bağlanarak GABA’nın inhibitör aktivitesini kolaylaştırırlar ve klor iyon iletkenliğini artırırlar.
O Sık kullanılan 3 benzodiazepini karşılaştır.
Diazepamın klinik etkileri lorazepamdan daha kısadır, çünkü reseptör bölgesinden hızlı bir şekilde ayrılır. Bununla birlikte diazepamın yarılanma ömrü uzundur.
İlaç | Yarılanma ömrü (dakika) |
Diazepam | 20-35 |
Lorazepam | 10-20 |
Midazolam | 1-4 |
O Ketamin (Ketalar) kullanımının neden olduğu tabloyu tanımla.
Ketamin disosiyatif anestezi denilen bir tablo oluşturur. Hastanın bilinci açıktır ama katatoni, analjezi ve amnezi mevcuttur.
O Ketamin kullanımının genellikle kontrendike olduğu durum nedir?
Ketamin künt kafa travmalı hastalarda kullanılmamalıdır, intrakranial basınç artışına neden olabilir.
O Pediatrik hastalarda ketaminin intravenöz kullanımı nasıldır?
Başlangıç dozu 1-2 mg/kg dir, 60 saniyenin üzerinde verilir. 5-10 dakikada anestezi oluşur. Anestezinin devamını sağlamak gerekirse başlangıç dozunun ½’si oranında artırılabilir.
O İntravenöz ketaminin düzelme döneminde görülen en sık semptomlar nelerdir?
Düzelme döneminde disoryantasyon ve halüsinasyona neden olur. Bu semptomlar genç hastalarda daha az görülür.
O Düzelme döneminde ketaminin yan etkileri nasıl azaltılabilir?
Bir benzodiazepinin birlikte kullanılması acil durum esnasında sıklıkla görülen yan etkileri azaltabilir.
O Pediatrik hastalarda ağrının azaltılmasında kullanılan beş non-farmakolojik metod nedir?
Biofeedback, desensitizasyon, dikkati dağıtmak, egzersiz ve oyun, etkinliği gösterilen non-farmakolojik müdahalelerdir.
O Biofeedbackin prensibi nedir, ne zaman yararlıdır?
Biofeedback ağrılı çocuğa vücudun gergin ve sakin durumlarını ayırt etmeyi öğretir. Bu, ağrı geçici olarak stres veya gerginlikle ilişkili olduğunda faydalıdır.
O Yenidoğanlarda kullanıldığı zaman fentanil (Sublimaze) uygulamasının yolu ve dozu nedir?
Yenidoğanlarda, fentanil 1-2 mikrogram/kg dozunda, 1 dakikanın üzerinde yavaşça, İM veya İV verilebilir.
O Fentanil lolipop nedir ve en önemli yan etkisi nedir?
Lolipop pediatrik hastaların kendi başına kullanımı için oluşturulmuş bir pediatrik preanestezik medikasyondur. Bazı serilerde dolu mide ile acile başvuran çocukların %50 kadarında kusma yaptığı için kullanılamayacağı rapor edilmiştir.
O Renal ve hepatik disfonksiyonu olan hastalarda midazolam (Versed) kullanımı sırasında doz ayarlaması nasıl yapılmalıdır?
Bir hastanın renal ve hepatik yetmezliği varsa veya birlikte narkotikleri de alıyorsa doz %25-30’a kadar azaltılmalıdır.
O Kodeinin farmakokinetiğini tanımla.
Kodein oral absorbsiyon için uygundur ve karaciğerde morfine metabolize olur. Yarılanma ömrü 2,5-3,5 saattir ve idrarla atılır.
O Niçin İV fentanil yavaş bir şekilde infüze edilmelidir?
Fentanilin hızlı IV infüzyonu iskelet kasında ve göğüs duvarında rijidite ile sonuçlanır. Bu da bozulmuş ventilasyon, respiratuar distres ve en sonunda apneye neden olur.
O Morfinin yarılanma ömrü nedir?
Yenidoğanlarda:4,5-13,3 saat (ortalama 7,6 saat). Çocuklarda 2-4 saat
O Morfin ile karşılaştırıldığı zaman fentanilin potentliği nasıldır?
Fentanil 50-100 kat daha potenttir.
O Lokal anestezik krem olarak ötektik karışım (EMLA) kullanımı kontrendikasyonları nelerdir?
Amid tipte lokal anesteziklere, prilokaine veya lidokaine karşı (Xylocaine) hipersensitivite durumlarında kontrendikedir. İdiopatik veya konjenital methemoglobinemili hastalarda da bu tipte topikal ajanlar verilemez.
O Asetaminofenin etkisinin mekanizması nedir?
Asetaminofen santral sinir sisteminde prostoglandin sentezini inhibe eder ve periferal ağrı hissi oluşumunu bloke eder. Hipotalamik ısı regülasyon merkezinde inhibisyonla antipirezi de oluşturur.
O Asetaminofenin toksik dozu nedir?
150 mg/kg.
O Kodein niçin intravenöz verilmemelidir?
İntravenöz verildiği zaman, kodein yoğun histamin salınımına neden olur ki bu da palpitasyon, hipotansiyon, bradikardi ve periferal vazodilatasyona neden olur.
O Morfin ile karşılaştırıldığı zaman fentanilin kardiyovasküler yan etkileri nasıldır?
Fentanil morfinden daha az hipotansif etkiye sahiptir, minimal histamin salınımına neden olur veya hiç histamin salınımı yapmaz.
O Mukoz membranlarda lokal anestezik olarak ötektik karışımın kullanımı uygun mudur?
Hayır, mukoz membranlardan absorbsiyonu fazladır, toksik seviyelere ulaşmasına neden olabilir.
O İbuprofenin (Motrin, Advil) günlük maksimum dozu nedir?
40 mg/kg, maksimum 3 grama kadar.
O İbuprofenin her 5 ml’ik süspansiyonunda ne kadar şeker vardır ve türü nedir?
İki buçuk gr sukroz, eğer diabetik bir hastada bu süspansiyonu kullanmayı planlıyorsan bu önemlidir.
O Çocuklarda ağrı konusunda yapılan yanlışlardan bazıları nelerdir?
Çocuklarda ağrı konusunda yapılan yanlışlardan biri, çocukların ağrıya karşı yüksek bir toleransa sahip oldukları ve biyolojik immatüritelerinden dolayı ağrıyı algılamalarının azaldığının düşünülmesidir. Diğer bir yanlış, çocuklar ağrıyı çok az hatırlar veya hiç hatırlamazlar ve sadece analjeziklerin yan etkilerine daha hassas olmakla kalmayıp aynı zamanda narkotiklere bağımlılık için özel risk taşırlar. Bu inanışlar yanlıştır.
O Subcutan lidokain enjeksiyonu sırasında oluşan ağrıyı azaltmanın 4 yolu nedir?
1. Sodyum bikarbonat ile tamponlanmış bir solüsyon kullan.
2.Yavaş uygula.
3. Küçük bir iğne ile uygula. Örneğin <30 gauge.
4.Ilık bir solüsyon kullan.
O Yenidoğanda ağrı iletimini tartış.
Yenidoğanda erişkinde olduğu gibi, myelinize olmayan C fibrilleri periferal olarak ağrı ileti bilgisini taşırlar, postnatal dönemde myelinizasyon tamamlanıncaya kadar myelinize A-d fibrillerinde iletim gecikir fakat bloke değildir.
O Sıklıkla kullanılan non-depolarizan olan iki paralitik ajan hangisidir?
Pankuronyum (Pavulon) ve vekuronyum (norcuron).
O Non-depolarizan blokaj yapan paralitikler etkilerini nasıl gösterirler?
Non-depolarizan blokaj yapan ilaçlar nöromuskuler kavşak sonrası membranda kolinerjik reseptör bölgesi için asetilkolin ile kompetisyona girerler. Fakat asetilkolinin transmitter etkisi eksiktir. Onların ağrıyı dindirme etkisi yoktur ve bilinç üzerine etki etmezler.
O Çoğu prepubertal çocukta süksinilkolin aldıktan sonra idrarda ne görülür?
Miyoglobinüri. Prepubertal çocukların yaklaşık %40’ ı bu etkiyi sergiler, fasikülasyonların ciddiyeti ile ilişkili değilidir.
O Lidokainin perinöral bir enjeksiyonundan sonra anestezi ne kadar sürer?
Tek başına kullanıldığı zaman 60-75 dakikadır, epinefrin ile kombine kullanıldığı zaman 2 saatin üstüne uzayabilir.
O Lidokain lokal bir enjeksiyon için alındığında etkisini ne zaman gösterir?
Etkisi hızlıdır.
O Endorfin nedir?
Endojen morfin
O Ketorolak’ın dozu nedir?
Ketorolak intramuskuler verildiği zaman başlangıç dozu, yükleme dozu gibi 0,5-1mg/kg (adultlerde 30-60 mg), sonra her 6 saate 0,25-0,5 mg/kg (adultlerde 15-30 mg). İV uygulama dozu İM dozun yaklaşık yarısıdır. Ketorolak adölesan ve adultlerde oral olarak da kullanılabilir ve gerektikçe her 4-6 saatte bir 10 mg verilir. Sadece kısa dönem kullanım için tasarlanmıştır. Çocuklarda kullanımı henüz onaylanmamıştır.
O Kloral hidrat kullanımının kontrendikasyonları nelerdir?
Hepatik veya renal yetmezliği olan hastalarda kloral hidrat kullanımı kontrendikedir.
O Lokal enjekte edilen lidokainin maksimum dozu nedir?
Epinefrin ile her 2 saate 7.0 mg/kg/doz veya epinefrinsiz olarak verildiğinde her iki saatte 4.0-5.0 mg/kg/dozdur.
O Mu reseptörleri nedir?
Opioid reseptörlerinin spesifik bir subtipidir. Supraspinal analjezi, öfori, solunumsal ve fiziksel bağımlılık etkilerinden sorumludur.
O Anestezik ajan propofolü (Diprivan) tanımla.
Propofol kimyasal olarak diğer anestezik ilaçlarla ilgisizdir. Alkol ailesi ile çok yakından benzeşir ve alkole benzer olarak sedatif özelliklere sahiptir. Doktorlar arasında amnezi sütü olarak da bilinir.
O Vekuronyum (Norcuron) ve pankuronyumu (Pavulon) farkları açısından karşılaştır.
Vekuronyumun (Norcuron) etkisi pankuronyumdan (Pavulon) daha kısadır. Vekuronyumun vagolitik özelliği pankuronyumdan 20 kat daha düşüktür.
Maksimum etki süresi | Yarılanma ömrü | Eliminasyon | Doz | |
pankuronyumu (Pavulon) | 60 dakika | 90-150 dakika | Renal | 0.1 mg/kg |
Vekuronyum (Norcuron) | 30 dakika | 70 dakika | Hepatik | 0.1 mg/kg |
--> DOKTOR YAKLAŞIMLARI ANA SAYFASINA DÖN <--
